Sömürge Halklar Beyannamesi

Biz, tüm halkların kendilerini yönetme hakkına sahip olduğuna inanıyoruz. Biz, tüm sömürge halkların kendi kaderlerini kendi ellerine alma hakkına sahip olduğunu söylüyoruz. Tüm sömürgeler, hem politik hem de ekonomik düzeyde emperyalizmin zincirlerinden kurtulmalıdırlar. Sömürge halklar, yabancı bir gücün dayattığı kısıtlamalarla yüzleşmeksizin, kendi hükümetlerini seçme hakkına sahip olmalıdırlar. Biz sömürge halklara, bu amaç doğrultusunda, ellerindeki her türden araçla mücadele etmeleri gerektiğini söylüyoruz.

Emperyalist güçlerin amacı, sömürmektir.

Sömürge halklar, kendilerini yönetme hakkını elde ettiklerinde bu amaca ulaşılmasına mani olacaklardır. Bu sebeple politik iktidar mücadelesi, sömürge ve esir halklar için ileriye atılacak ilk bir adımdır ve toplumsal, ekonomik ve politik kurtuluşun zaruri önkoşuludur.

Beşinci Pan-Afrika Kongresi, sömürgelerdeki işçi ve köylülere örgütlenme çağrısını tam da bu sebeple yapmaktadır. Sömürgelerdeki işçiler, emperyalizme karşı yürütülecek savaşın cephe hattındaki yerini almalıdırlar.

Beşinci Pan-Afrika Kongresi sömürgelerdeki aydınlara ve meslek sahibi sınıflara sorumluluklarının farkına varmaları konusunda çağrıda bulunmaktadır. O upuzun gece sona ermektedir. Sendikal haklar, kooperatif kurma hakkı, basın hürriyeti hakkı, toplanma hürriyeti hakkı, gösteri ve grev hakkı, kitlelerin eğitilmesi için gerekli literatürü basıp okuma hakkı için verilecek mücadele sayesinde siz, özgürlüklerinizin kazanılmasını ve muhafaza edilmesini sağlayacak yegâne aracı kullanma imkânı bulacaksınız. Bugün etkili bir eylemlilik süreci için yürünecek tek bir yol vardır, o da kitlelerin örgütlenmesidir.

Dünyanın sömürge ve esir halkları, birleşin.

Kwame Nkrumah

[21 Eylül 1949 – 27 Nisan 1972]

[Beyanname, 15-21 Ekim 1945’te İngiltere’nin Manchester şehrinde düzenlenen Pan-Afrika Kongresi’nce onaylanıp kabul edildi.]

Yazının Tamamı

Mutlak Eşitlikçilik

Mutlak Eşitlikçilik Üzerine

Vaktiyle mutlak eşitlikçilik, Kızıl Ordu içerisinde epey ciddi bir sorun hâline gelmişti. Bu konuda birkaç örnek verilebilir.

Yaralı askerlere ayrılacak istihkak konusunda kimileri hafif ve ağır yaralılar arasında ayrım yapılmasına karşı çıktı ve istihkakların eşit dağıtılması yönünde bir talep dillendirdi. Bazen subaylar at bindiğinde bu, görevlerinin ifası için gerekli bir şey değil de eşitsizlik alameti olarak değerlendirildi.

Örneğin bir ara erzakın eşit dağıtılması talep edildi, bazı özel durumlarda daha fazla kesinti yapılmasına itirazlar gelişti. Pirincin taşınması konusunda yaşa veya fiziksel duruma bakılmaksızın, herkesin sırtında aynı miktarda yük taşıması gerektiği söylendi. Konaklama yerleri konusunda eşitliğin tesis edilmesi istendi, hatta karargâh daha büyük odaları kullanıyor diye saldırıya uğradı.

Meşakkatli görevlerin eşitlik temelinde tahsis edilmesi istendi, bazıları bir başkasından biraz daha fazla iş yapmak istemez oldu. Hatta bu konuda öyle ileri gidildi ki iki yaralıya tek bir sedye düştüğü durumlarda yaralıların biri diğerine sırasını vermediği için ikisi de taşınamadı.

Bu örneklerde de görüldüğü üzere mutlak eşitlikçilik, Kızıl Ordu’daki erler ve subaylar arasında hâlen daha görülen oldukça ciddi bir meseledir.

Tıpkı politik meseleler noktasında karşımıza çıkan aşırı demokrasi meselesi gibi mutlak eşitlikçilik de zanaatkâr ve küçük köylü ekonomisinin bir ürünüdür. Aralarındaki tek fark ise birinin maddi konularla, diğerininse politik konularla ilgili olarak ortaya çıkmasıdır.

Bu meseleyi düzeltme konusunda başvurulacak yöntemse şudur:

Kapitalizmin ilga edilmesinden önce mutlak eşitliğin köylülere ve küçük mülk sahiplerine ait bir yanılsama olduğunu, sosyalizm koşullarında bile mutlak eşitliğin bulunmadığını, zira maddi eşyanın ve ihtiyaçların sosyalizmde hem “herkesten yeteneğine göre herkese emeğine göre” ilkesine göre hem de iş sürecinin ihtiyaçlarının karşılanması temelinde dağıtılacağını tespit etmeliyiz.

Kızıl Ordu’da maddi eşya ve maddi ihtiyaçlar, subaylara ve erlere eşit ücret verilmesinde olduğu gibi, az çok eşit bir biçimde dağıtılmalıdır. Böylesi bir dağıtıma mücadelenin mevcut şartları ihtiyaç duymaktadır. Ama öte yandan aklın sınırlarını zorlayan mutlak eşitlikçiliğe karşı çıkılmalıdır, çünkü o, mücadelenin bir ihtiyacı değildir, hatta aksine, mücadeleye köstek olmaktadır.

Mao Zedung

Aralık 1929

[Kaynak: Selected Works, Foreign Language Press, Pekin 1965, Cilt 1, s. 110-111.]

Yazının Tamamı

Müfrit

“Sol Birikim” olarak Teori ve Politika ile “sağ TvP” olarak Birikim, kapitalizm eleştirisinden rahatsız oluyor.[1] Bu rahatsızlık, doğal ve kaçınılmazdır, çünkü bugündeki varlık, “materyalistim” derken kendi çıkarlarına işaret etmektedir. Sadece o maddedir, geri kalan herkes, maddesiz, ezik ruha sahip bir parya. Kapitalizmse mutlak maddi güçtür. “Kendine öznellik vehmeden insan” tespitleriyse bir tür ekofaşizm düzleminde dil bulmaktadır.[2]

Tanıl Bora, kapitalizmi Bill Gates kadar eleştirebilir.[3] O, “sol kendi dışına konuşamıyor, hep ‘kapitalizm’ diyor, kahrediyor” der, çünkü kendisi, sol tabanı psikolojik maraz olarak görür. Devlet ağzıyla, bir vakitler beyinde insanı komünist yapan bölgeyi keşfettiklerini söyleyen “Norveçli bilim insanları”nın diliyle konuşur. Bora ve ekibi, devlete konuşmaya devam etmektedir.

Solun teorik düzleminde giriş ve çıkış kapılarını tutan bu iki yayın, solun hâli konusunda çok şey söylüyor. O kapılar, illaki Kamalizme dairdir. Kemalizm eleştirisi, döne dolaşa “Kemalizme muhtacız” noktasına evrilecektir. Hepsi de elleriyle kafataslarını avuçlayacak, dolikosefal olduklarını birilerine mecburen kanıtlamak durumunda kalacaktır. Cumhuriyetle, meclisle, onun demokrasisiyle tanımlı bir solculuk, Marksizmi de devrimciliği de biçimlendirecektir. İstedikleri budur.

Kendisi dışında herkesi “yarı-aydın” gören Tanıl Bora ile “Marksizmin akademik aşısı eksik” diyen TP, aynı madalyonun iki yüzüdür. İkisinde de mebzul miktarda Kemalizm övgüsü bulmak mümkündür. İlk derginin AKP’nin burjuva devrimi yaptığını söylediğini, ikinci derginin “Dersim modernizmin yol kazasıydı” dediğini, 60 darbesine övgüler düzdüğünü biliyoruz.

Sonuçta bugünde kapitalizm vardır, maddidir, materyalist olmak, maddiyata karşı olmamak, ona uymak demektir. Dolayısıyla, kapitalizm eleştirilemez, ona karşı çıkılamaz. Bu solcuların fikri de zikri de budur. Devrimcilerin bugüne taşıdıkları kavramlar ve fikirler, devlete ve sermayeye göre yeniden içeriklendirilmelidir. O içeriğin dışındaki her fikir, müfrittir.

Tanıl Bora’nın aslında fazla köylü bulduğu için eleştiriyormuş gibi göründüğü Köy Enstitüleri’ndeki sömürgeciliği anmaması gayet doğaldır. Onun kente taşımak istediği enstitüleri, bugünün tekellerinin öjenik projeleriyle, yeni birey inşa etme çabalarıyla birlikte ele almak gerekmektedir.[4] Bugün feminizm, LGBT ve veganizm, tekellerin öjeni teorisinin alt başlıklarıdır. Zevcesi Aksu Bora’nın Diyarbekir’de Alman vakfıyla düzenlediği “kadın emeği” konferansı, Tanıl Bora’nın gizlediği sömürgeciliğin bir uzantısıdır.[5]

Bu liberallerin teorisi, “bedeni çalıştırmak, onu tanımak, eli kullanmak” üzerinedir. Arbeit mach frei’dan gayrı bir şey söylemezler. Sömürüden söz etmek gericilik, dünyalık biriktirmekse ilericiliktir. Onlar, Nazi artıklarının CIA’e, Gladio’ya aktarılmış versiyonlarıdır.

Tekrar tekrar sakinlikten dem vururlar, çünkü sakinleşmemizi mevcut dönemin devletine-cumhuriyetine ait ihtiyaçlara binaen talep ederler.[6] Beden dışı her tür taşkınlık, fazlalık, coşkunluk ifrattır, tiz kellesi vurulmalıdır! Kısa kılıç, ışıldamalıdır.

Amerikalı liberal tarihçi Arthur Schlesinger, bu teorinin zeminini şu şekilde ortaya koymaktadır:

“Bireyin bütünlüğü, günümüz liberalizminin kendine has deneyimi ve temel inancıdır, bu anlayışa hem aşırı sol hem de aşırı sağ saldıracaktır. […] Totaliter sol ve totaliter sağ, zorbalığın ve terörün karanlık odalarında bir araya gelmektedir.”[7]

Bireyin bütünlüğü, devletin “yurttaş” dediğidir. Bir kesimi diğer bir kesime düşman; bir evladı diğerine hasım etmektir. Bireyin bütünlenmesi devlet; bütünün bireye yedirilmesi, demokrasidir. Onun dışı ise müfrittir.

Bu solcular gibi bol bol içerik üreten Netflix’in dizileri, bugün dişe uygun bir birey inşa etmektedir. Dolayısıyla, bugün “Yallah Arabistan’a” ya da “Yallah Hollanda’ya” diye etiket açmanın bir anlamı yoktur. Yakında aynı Kemalist cumhuriyetin aynı diyanet işleri başkanı, Süleymaniye Camii’nde eşcinsel evliliğine refakat edecektir.

Bu dizilerse seks ve uyuşturucudan fazlasını öneremezler. Solcuların kültür alanındaki hegemonyasını “istismar etmek” adına araya aşağıda görülen türden sahneler eklenir. Bedenin sınırlarını aşanlarla ülkenin sınırlarını aşanlar, Netflix dizilerinde buluşurlar. Onun dışında kalan herkes, müfrittir. Devlet ve iktidar, ağza parmak bal çalar, sırt sıvazlar, bu insanlarını kalanların üzerine salar. İnsan sıfatından sayılmak, adam yurduna konulmak, yurttaş olmak için herkes, birer askere ve bekçiye dönüşecektir. Bu koşullarda artık hiçbir solcu, o yere göğe sığdıramadıkları La Casa de Papel’in esasen antikomünist bir proje olduğunu göremeyecektir.

“Salgın, herkese bilimin gücünü gösterdi, bilimin üstünlüğünü öğretti” diyenler, o bilimin salgının ilk günlerinde ülkede yeterince maske olmadığı için, gelen emir üzerine çıkıp “herkesin maske takmasına gerek yok” dediğini, ama sonra “herkes maske takmalı” talimatı verdiğini unutmaktadır. Aynı bilim, “Türk genine virüs bulaşmıyor” da demiştir. Bu sözü söyleyen, aynı öjeni teorisi bağlamında konuşmuştur aslında. Buradan o bilim, artık şunu söyleyecektir: “Virüs bulaşanlar Türk değil. Dolayısıyla, ölmelerinde bir sorun yoktur, çünkü arınmak iyidir!”

Bu ülkeyi bilim temelinde kuranlar, köşkün koridorlarında, elde pergel, kafatası ölçmüşlerdir. “Anadolu’da yeterince Türk yok” denilerek başka diyarlardan Türk getirilmiş ve o kavimler devlete bağlanmışlardır. Bugün aynı kavimler, balkon ezgisi olarak Çav Bella’nın karşısına İstiklal Marşı ile çıkmaktadır.

O bilimi üstün ve önder belleyenler, sosyalist hareketi de peşine takarak, “meclis de meclis!” demekten gayrı bir şey yapmamaktadırlar. Oysa birinci ve ikinci meclisin binalarının hikâyesi, politik tarih açısından çok şey anlatmaktadır.[8] Binaları kimin inşa ettiği, hangi dönemde kullanıldığı, kapandığında kimlere teslim edildiği, esasen çok şey söylemektedir. İlkinin altında Hristiyan mezarlığı vardır; ikincisi, İngilizlerin başını çektiği, Sovyetler’in Ortadoğu’daki nüfuzunu kırmak için kurulan CENTO’ya teslim edilmiştir.

Pergelle kafatası ölçenler, bugün virüsten esas olarak yoksul mahallelerin etkilendiğini söylüyorlar. Bağcılar gibi semtlerin “virüs merkezi” olduğunu iddia ederek, kendi sınıfının içini rahatlatıyorlar. Ayrıca yaşlılar gibi yoksullara karşı da kin bileyliyorlar. CHP tabanı arasında yoksul mahallelerinde “ambulanslar eksik olmuyormuş, biri girip diğeri çıkıyormuş” dedikodusu yayılıyor. CHP zihninde yoksulla AKP’li eşitleniyor. İkisine yönelik düşmanlık kesifleşiyor. Avrupa’yla bağlantılı, Avrupa’dan gelmiş kişilerin virüs taşıyıcılığı üzerinde artık hiç durulmuyor. O CHP tabanının bol olduğu orta sınıf mahallelerde insanlar, ilk salgın haberleri işitildiği günlerde durmadan yerlere tükürüyorlardı, çünkü İngiltere ve Hollanda “sürü bağışıklığı” teorisini uyguluyordu! Ama sonra Luppo yiyenlere “sürü” denildi.

Sonuçta bahsi edilen öjeni teorisi, yoksul kıyımı ile birlikte ilerliyor. Bu koşullarda bir bilim insanı çıkıyor, TV’den psikolojik telkinlerde bulunuyor. Bir yerde “oturma pozisyonunda insanın başı sağa yatıksa geleceği, sola yatıksa geçmişi düşünüyordur” diyor ve herkese dik durmayı, bugüne odaklanmayı, anı yaşamayı tavsiye ediyor.

Sol, Netflix gibi ortamlardan, yeni örgütlerinden, güncel siyasetten bunu öğreniyor. Geçmişi aşırı sağcılara; geleceği aşırı solculara teslim ediyor. Bir vakitler iki solcu, radyo programında “kahramanlık dönemi ölmeli, anı yaşamalı, an devrimcidir” diyordu, bu söz, liberal bir eğilimi aktarıyor. Bugün sol, Amerikalı liberal tarihçi Arthur Schlesinger gibi, bireyin bütünlüğünden, liberalizmin deneyiminden ve temel inancından başka bir şey anlatmıyor. Ama Netflix’in de düsturu olan “anı yaşama”nın, “anda kalma”nın maddi imkânlara bağlı olduğunu da çok iyi biliyor. Seks ve uyuşturucu, kendi ideolojisini buluyor. Dansöz oynatan solcular, artık seks eğitimlerini Netflix dizilerinden alıyorlar. Aslında anı yaşamak, o maddi imkânları korumak olarak ifade ediliyor. Sol, düzene uygun kafatası ve o tasın iç tasarımı ile hep efendiler için, o imkânlar adına düşünüyor ve konuşuyor.

Eren Balkır
27 Nisan 2020

Dipnotlar:
[1] “Salgın Durumu”, 12 Nisan 2020, TP.

[2] Sherronda J. Brown, “Eko-faşistlik Etmeyin”, 27 Mart 2020, İştirakî.

[3] Tanıl Bora Söyleşisi”, 24 Nisan 2020, MS. Sitedeki başlık kimseyi aldatmasın. Habercilik numarası, solculara atılan zoka olarak Bora’nın “kapitalizm” dediğini varsayılıyor, ama konuşmasında Bora, “kapitalizm” değil, “biz” ve “sistem” gibi muğlak terimler kullanıyor.

[4] Tanıl Bora, “Köy Enstitüleri”, 22 Nisan 2020, Birikim.

[5] Eren Balkır, “Çifte Deri”, 2 Mayıs 2019, İştirakî.

[6] Eren Balkır, “Sakine”, 1 Şubat 2019, İştirakî.

[7] Arthur M. Schlesinger, Jr., The Vital Center: The Politics of Freedom, Routledge, 2017.

[8] “Meclis Binaları”, Nisan 2009, Arkitera.

Yazının Tamamı

Hannah Arendt

Hannah Arendt ve Siyah Sorunu

Hannah Arendt, Siyah sorununu Siyahlarla ilgili bir mesele olarak görüyor ama onu Beyaz sorunu olarak ele almıyor. Arendt, kölelik, ayrımcılık ve sömürgecilik/emperyalizm meselelerini başka bir açıdan değerlendirmeye tabi tutuyor. Ona göre asıl mesele Siyahlar, Beyazların Siyah karşıtı ırkçılığı değil.

Arendt, yaptığı değerlendirmelerde Yahudi sorununa dair analizini Siyah sorunu ile ilgili analiziyle ilişkilendirme gereği duymuyor. Oysa Yahudi sorunu, Siyah sorununu anlamak için kimi önemli yönlere sahip.

Bu bağlamda Hannah Arendt, çocukken antisemitizm konusunda yaşadıklarını ve annesinin antisemitizme karşı yapıp ettiklerini Siyahî çocukların Siyah karşıtı ırkçılıkla ve kızı için uğraşan Arendt’in annesi gibi Siyah anne-babaların da ortaya koyduğu gayretle asla ilişkilendirmiyor.

Bunun yerine Arendt, Siyah anneleri ve babaları çocuklarını sınıf atlasınlar diye beyazların okuluna gönderen “sonradan görmeler” olarak değerlendiriyor. Aynı şekilde Arendt, Yahudi ordusunun oluşumunu politik düzlemde ele alıyor ve Varşova gettosundaki silâhlı ayaklanmaların bedeni ve ruhu ayrışmış insanları Yahudilerin hürriyeti için mücadele eden politik aktörlere dönüştürdüğünden bahsediyor, ama bu analizini sömürgelerdeki direnişçilerin gerçekleştirdikleri ayaklanmalara tatbik etmiyor.

Arendt, (kendisinin “emperyalizm” olarak adlandırdığı) sömürgecilik sisteminde zulmün şiddet araçlarına başvurduğunun gayet farkında ama öte yandan da Fanon ve Sartre’ı şiddeti yücelttikleri için eleştiriyor.

Bunun dışında Arendt, bir yandan da antisemitizmin ve Yahudi nefretinin politik olduğunu söylemesine rağmen Siyah karşıtı ırkçı zulmün birçok biçiminin özel kimi dönemlerde de toplumsal birer mesele olduğunu iddia ediyor, ama bu meseleleri politik konular olarak ele almıyor.

Bu düzlemde Hannah Arendt, Yahudi sorununu politik bir sorun olarak tarif ederken Siyah sorununu özel veya toplumsal bir konu şeklinde değerlendiriyor. Bu da onun politik olan, özel olan veya toplumsal olan ile ilgili ölçütlerini şüpheli hâle getiriyor.

Arendt’in Siyah sorunuyla alakalı analizine asıl yön veren, politik, özel ve toplumsal olanı ayrıma tabi tutan teorik çerçevesidir. Bu da onun Siyah sorununu anlamamasına neden olmaktadır.

Sonuçta Arendt’in Siyah sorununa özel veya toplumsal bir konu olarak yaklaşması, onun Siyah karşıtı ırkçılığı (tıpkı Yahudi nefreti gibi) politik bir olgu olarak görmesine mani olmaktadır. Bu yaklaşımın Arendt’teki muhakeme ile temsille düşünmeye dair analiziyle ilişkisi olduğu görmek gerekmektedir. Söz konusu analiz, onun Siyah sorununa dair anlayışını derinleştirmek yerine ketlemektedir.

Arendt’in muhakeme ve temsille düşünme meselelerine dair anlayışı, Kantçılıktan beslenir (veya başka bir ifadeyle o, Kant’ın etkisi altındadır). Muhakeme etmek, belirli yargılarda bulunmak, kamusal alanda olmayı, kişilerin görüşleriyle temas kurmayı, başkalarıyla anlaşmaya varabilmeyi, başka görüşleri ele alıp özel kanaatlerin ve çıkarların ötesine uzanmayı gerekli kılmaktadır.

Arendt’in tahayyülüne göre kendi kafasında belirli bakış açılarına sahiptir ve o başkalarının bulunmadığı bir alanda düşündüğü iddiasındadır. Bu noktada Arendt, sadece kamusal alanda olmasına izin verilenlerin görüşlerini takdim etmekte, ama özel veya toplumsal alana mahkûm olan kişilerin görüşlerini yanlış aktarmakta (veya aktarma gereği bile duymamaktadır). Muhakeme ve temsille düşünme, sınırlı anlayışlardır ve bu sınırlılık hâli, Arendt’in Afro-Amerikanları ve Afrikalıları politik yazılarında hiç anmadığı gerçeğinde karşılık bulmaktadır.

Ezilenlerin üzeri örtülen bakış açılarını aktarmak ve takdim etmek yerine Arendt, zaten kamusal alanda olanların, ezenlerin bakış açılarını benimseyip aktarmaktadır.

Kathryn T. Gines

[Kaynak: Hannah Arendt and the Negro Question, Indiana University Press, 2014, s. 123-124.]

Yazının Tamamı

Hindistan’da Salgın ve Faşizm

Geçen hafta Delhi’nin gecekondu mahallelerinden birinde 22 yaşındaki Dilşad Mehbub Ali sürüklenerek bir boş araziye götürüldü ve burada bir kalabalık tarafından sopalarla, tekmelerle dövüldü. Bu saldırıyı gerçekleştirenler, gence “bu komplonun arkasında başka kimler var?” diye soruyorlardı.

Çünkü saldırganlar, bu gencin “Korona cihadı’nın parçası olduğunu düşünüyorlardı. Burada esasen Müslüman azınlığın ülkede mümkün olduğunca fazla sayıda Hindu’nun ölmesini sağlamak için hastalığı yaydığı inancı rol oynuyordu.

Ali, saldırı sonrasında bir tapınağa götürüldü ve kendisine “hastaneye gitmek istiyorsan Hindu olacaksın” denildi. Bu olayın görüntüleri internette hızla yayıldı ve ülke genelinde 200 milyon Müslümana yönelik saldırıyı özetleyen bir olay olarak kayıtlara geçti.

Ali, Tebliğ-i Cemaat isimli hareketin bir üyesi. Hükümet, bu hareketi koronavirüsün Hindistan genelinde yayılmasında rol oynayan en önemli faillerden biri olarak görüyor. 13-15 Mart günlerinde hareket, Delhi’nin Nizamuddin bölgesinde bir kongre düzenledi. Bu kongreye ülke genelinden ve Asya’dan sekiz bin civarında insan katıldı. Bu kişilerin bazılarında virüs tespit edilmesi üzerine Hindu milliyetçisi Hindistan Halk Partisi, cemaati ülke genelinde 448 kişinin ölümüne sebep olan salgının kaynağı olarak damgalayıp kötüledi.

Salgının gecekondu mahallelerinde hızla yayılmasından korkan HHP’li siyasetçiler, hemen “korona cihadı” lafını gündeme taşıdılar ve buna yönelik korkuyu körüklediler. Bu hamleyi Himaçal Pradeş eyaletinin HHP’li başkanı Rajeev Bindal şu şekilde gerekçelendirdi: “Merkezi hükümet ve eyalet hükümetleri, virüse karşı yürütülen kararlı mücadelede her taşı kaldırıp altına bakıyor. Ama bu Tebliğ-i Cemaat gibi yapılara mensup kişiler, patlamaya hazır birer bomba gibi tüm bu çabalara mani oluyorlar.”

Bazı HHP liderleri de Müslümanların “korona terörizmi” ifa ettiklerini söylüyorlar ve bu insanların doktorların ve sağlık çalışanlarının yüzlerine bilerek tükürdüklerinden bahsediyorlar. Delhili siyasetçi Kapil Mişra, bu insanların amacının mümkün oldukça daha fazla insana virüs bulaştırmak ve onları öldürmek olduğunu söylüyor. Bazı HHP’li isimlerse bunu “Talibanvari saldırı” olarak değerlendiriyor.

HHP’deki bu bağnazlıktan Hindular da nasibini alıyor. CNN’in bir haberine göre resmi düzlemde yasadışı kabul edilen Hindu kast sistemi dâhilinde en alt kastta kabul edilen Dalitlerin gıda ürünleri ve ilâç almalarına mani olunuyor. Dalitler, çoğunlukla yüksek kastlarca kirli kabul ediliyorlar, dolayısıyla koronavirüs korkusu üzerinden onların dükkânlara girmelerine, belirli mahallelere adım atmalarına izin verilmiyor.

Bu süreçte hükümet, yalan haber yayanlara karşı kanunlar çıkartıp sosyal medyaya nefret söylemini yasaklayan mevcut kuralları devreye sokarken, üst düzey siyasi liderlerin nefret söyleminde bulunduğu, yalan haber yaydığı koşullarda bu kanunları ve kuralları uygulamak giderek güçleşiyor. Twitter, İslamofobik sahte haberlerle dolup taşıyor. Corona Cihadı etiketi günlerce birinci sıradaki yerini koruyor, sahte haberler yayılmaya devam ediyor, nefret söylemi daha da güçleniyor.

Yürütülen kampanyanın sonucunda İslamofobik saldırılarda ve Müslüman karşıtı hissiyatta ciddi bir artış yaşandı. Hindistan genelinde Müslümanların belirli mahallelere girmesine yasak getiriliyor, hatta onlarla dostluk kuran Hindulara cezalar kesiliyor. Görüldükleri yerinde Müslümanlar sopalarla dövülüyor, linç ediliyor.

Bir yandan da TikTok gibi ortamlarda videolar dolaşıma sokuluyor ve virüsün Müslümanlara bulaşmadığı, dolayısıyla maske takmalarına gerek olmadığı söyleniyor.

Müslüman karşıtı şiddet dalgası, esasen kimseyi şaşırtan bir gelişme değil. Başbakan Narendra Modi’nin ismi, ilk olarak 2002’de Gujarat eyaletinde Müslümanlara yönelik kıyımlar esnasında duyuldu. Bu süreçte iki bin insan öldürüldü, 200.000 Müslüman evlerinden çıkartıldı. Modi, bu kıyımlara destek verdiği için bu sürecin mimarı olarak görülüyor. Buna karşın geçen yılki seçimlerde yüksek bir oy oranıyla yeniden başbakan seçildi.

Öte yandan Modi, birçok dinî azınlığın sert muhalefeti ile yüzleşiyor. Bu kesimler, Modi’nin yürüttüğü Hindu milliyetçiliği üzerine kurulu ajandasını kendilerini ikinci sınıf yurttaşların durumunu daha da kötüleştirecek bir girişim olarak değerlendiriyorlar.

Geçen yıl tartışmalara yol açan Yeni Yurttaşlık Kanunu ile Ulusal Kayıt Konseyi kanunlarının yürürlüğe girmesi ardından ülke genelinde ayaklanmaya tanık olundu. Yeni Yurttaşlık Kanunu Değişikliği, baskılardan kurtulmak için Müslüman mahallelerinden çıkmayı şart koşuyor ve bu çıkış üzerinden yurttaşlık hakkı bahşediliyor. Yürütülen politika, Müslümanların ve Dalitlerin kanundaki belirli haklardan istifade etmesine imkân vermiyor. Birçokları bu kanunu, ülkedeki sekülarizm geleneğinden kopuşu ifade ettiğini söylüyor.

Ulusal Kayıt Konseyi ise daha kötü sonuçlar doğuracak bir adım. Ülkedeki yurttaşlık kanunlarını gözden geçiren yeni kurul, yurttaşlardan kendileri ve ataları ile ilgili bir yığın belge talep ediyor ki bu, yüz milyonlarca insanın gerçekleştiremeyeceği bir işlem. Bu belgeler yoksa hükümet seçtiği her kişinin yurttaşlığını elinden alabiliyor, bir gecede nüfusun önemli bir bölümünü yasadışı ilân edebiliyor.

Bu politika, Assam eyaletinin kuzeyinde yürürlüğe kondu bile. 1,9 milyon Müslümanın yaşadığı bu eyalette Müslüman kesimin önemli bir kısmının devletle bağı kesildi ve hakları elinden alındı.

Hindistan Halk Partisi hükümeti, bugünlerde ülke genelinde tutuklama merkezleri ağı oluşturuyor. ABD-Meksika sınırındaki merkezlere benzeyen yapılara “yasadışı göçmenler” yerleştiriliyor.

Şubat ayında Modi kabinesinde yer alan Giriai Singh, ülkenin kurulduğu 1947 yılında tüm Müslüman nüfusa soykırım uygulamamakla büyük bir hata yapıldığını söyledi.

Singh, “Atalarımızın yaptığı bu büyük hatanın bedelini bugün biz ödüyoruz. O dönemde Müslümanlar gönderilip Hindular buraya getirilmiş olsaydı, bu durumda olmazdık” diyor. “Durum” derken de ülke genelinde gerçekleştirilen, 36 kişinin öldüğü Müslüman katliamlarını ve protestoları kastediyor.

Ülke genelinde salgınla ilgili olarak yürütülen izolasyon politikasının Hindu-Müslüman kavgasının ateşini söndüreceğini ve dinin ötesine uzanan kolektif bir ruhun oluşumu konusunda gerekli ilhamı vereceğini uman insanların umutları tümüyle suya düştü. Ülke genelinde dinlerarası kavga hızla harlanıyor, körükse hükümetin ellerinde.

Alan Macleod
17 Nisan 2020
Kaynak

►Hepimiz Hastayız

Yazının Tamamı

Örgüt Disiplini

Örgüt Disiplinine Saygısızlık Üzerine

Dördüncü Ordu bünyesinde faaliyet yürüten parti teşkilâtında örgüt disiplinine yönelik saygısızlık, kendisini şu şekillerde ortaya koymaktadır:

A. Azınlığın çoğunluğa teslim olamaması. Örneğin azınlığın bir kararı oylanıp reddedildiğinde o azınlık, parti kararlarını samimiyetle uygulamamaktadır.

Bu hata, şu tür yöntemlere başvurularak düzeltilebilir:

1. Toplantılarda katılımcıların tamamı, görüşlerini mümkün olduğu ölçüde eksiksiz biçimde ifade etmeleri konusunda cesaretlendirilmelidir. Herhangi bir tartışma durumunda açığa çıkan doğrular ve yanlışlar, tavize veya gizleme gayretine imkân vermeksizin netleştirilmelidir.

Net bir sonuca varmak için bir toplantıda hakkında uzlaşma sağlanamayan konu başka bir toplantıda tartışılmalı, ama bu noktada çalışmalar kesintiye uğratılmamalıdır.

2. Parti disiplininin bir şartı da azınlığın çoğunluğa tabi olmasıdır. Eğer azınlığın görüşü reddedilirse, o azınlık çoğunluğun aldığı karara destek sunmalıdır. Gerektiğinde azınlık, meseleyi bir sonraki toplantıda yeniden tartışma gündemine almalı, ama hiçbir şekilde karar aleyhine bir tavır ve eylem içerisinde olmamalıdır.

B. Örgüt disiplini dikkate alınmadan yapılan eleştiriler:

1. Parti içerisinde eleştiri, parti teşkilâtının güçlendirilmesinde ve onun mücadele kapasitesini artırmada başvurulacak önemli bir silâhtır. Kızıl Ordu’ya bağlı çalışan parti teşkilâtında ise eleştiri, her zaman böylesi bir nitelik arz etmez ve bazen kişisel saldırı biçimi alır. Sonuç olarak bu tarz bir eleştiri, hem parti teşkilâtına hem de şahıslara zarar verir. Bu tür bir eleştiri, küçük burjuva bireyciliğin bir tezahürüdür. Bu hatanın düzeltilmesi noktasında parti üyelerinin eleştirinin amacını anlamalarına katkı sunulmalı, sınıf mücadelesinde partinin zafere ulaşabilmesi için onun mücadele kapasitesi bu şekilde artırılmalı, dolayısıyla eleştiri, kişisel saldırı aracı olarak kullanılmamalıdır.

2. Birçok parti üyesi, eleştirilerini parti içinde değil dışında dillendirmektedir. Bunun sebebi de üyelerin tamamının parti teşkilâtının (toplantılar gibi hususların) önemini henüz kavramamış olması, teşkilât içinde ve dışında yapılacak eleştiri arasında bir fark görmemesidir. Bu hata ise parti üyelerinin eğitilerek parti teşkilâtının önemini anlamalarını sağlamak ve parti komitelerini ya da yoldaşlarını parti toplantılarında eleştirmelerini güvence altına almak suretiyle düzeltilebilir.

Mao Zedung

Aralık 1929

[Kaynak: Selected Works, Foreign Language Press, Pekin 1965, Cilt 1, s. 109-110.]

Yazının Tamamı

Ele Geçirilemeyen Yazı

“Lenin yaşadı, yaşıyor, yaşayacak” [AK-47 Fabrikası, Macaristan 80’ler]

Birinci Dünya Savaşı esnasında

San Karlo’daki İtalyan hapishanesinin

Ağzına kadar asker kaçağı, eşkıya

Ve berduşla dolu bir hücresinde

Sosyalist bir asker silinmez bir kalemle

Duvara şu yazıyı yazdı:

“Yaşasın Lenin!”

Yarısı karanlıkta olan hücrede

Duvarın üst kısmına

Tavana yakın yere yazılan bu kelimeler

Güçbela fark ediliyordu.

Ama gardiyanlar yazıyı gördü

Tehlikeli cümleyi silmek için

Bir boyacı gönderdiler hücreye

Ellerinde fırça, bir kova beyaz boya ile.

Fırça yazının yüzünü örtse de

Bu sefer duvara kalemle değil, yazıldı tebeşirle:

“Yaşasın Lenin!”

Sonra başka bir boyacı geldi,

Tüm boyayı sürdü duvarın her yerine.

Yazı silinmiş gibiydi.

Ama ertesi sabah

Duvardaki nem kuruyunca

Yeniden gösterdi yüzünü:

“Yaşasın Lenin!”

Bu sefer gardiyanlar

Bir taş ustasıyla girdiler hücreye.

Usta geçti duvarın karşısına, elindeki raspa ile.

Bir saat boyunca harf harf kazıdı cümleyi.

Işıl ışıl parladı duvarda iş bitince.

Taşa sinmişti bir kez, ele geçiremezdi onu kimse.

“Yaşasın Lenin!”

Asker ustaya baktı ve ona

“Dilersen yıkabilirsin duvarı” dedi çaresizce.

Bertolt Brecht

Kaynak

Yazının Tamamı

Lenin’e Övgü

Langston Hughes ABD’li bir şairdir. 1901’de, yüzyılın şafağında dünyaya gelmiş, 1967’deki Jim Crow döneminin alacakaranlığını yaşamıştır.

Yaratıcı ve yenilikçi bir şair olarak Hughes, aynı zamanda Harlem Rönesansı’nın ön cephesinde faaliyette bulunmuş bir yazardır. Harlem Rönesansı, sonrasında tüm ülkeye ve dünyaya yayılacak olan Siyah sanatının, müziğinin ve kültürünün gelişip serpildiği dönemi ve mekânı ifade etmektedir.

Şiir, tiyatro oyunu ve roman kaleme almış olan Hughes, 1932 yılında, Siyahların ABD’de ayrımcılığa karşı yürüttüğü mücadeleyle ilgili çekilecek bir filme katkıda bulunmak için Sovyetler Birliği’ne gider. Bu film tamamlanamasa da bu süreçte edindiği deneyim görüşlerini epey etkiler ve yaşadıkları üzerinden aşağıdaki şiiri yazar:

Lenin arşınlıyor dünyayı

Hiçbir sınır durduramıyor onu.

Ne bir barikat ne bir talimat

Pranga vurabiliyor ayaklarına.

Dikenli teller de korkutmuyor gözlerini.

Lenin arşınlıyor dünyayı.

Siyah, melez, beyaz

Herkes kucaklıyor onu.

Dil engeli silinip gidiyor.

En tuhaf diller bile inanıyor ona.

Lenin arşınlıyor dünyayı.

Güneş karanlıkla şafak arasına

Çentik atarak doğuyor.

İşte tam orada

Kızıl bir yıldız yükseliyor.

Şiirde Lenin, dünya genelinde toplumsal eşitliğin gerçekleştirdiği yürüyüşe dair bir imge olarak kullanılıyor. Lenin, şiirde dünyadaki ırksal ve ekonomik ahenge dair umudu ifade ediyor.

Kendisini komünist olarak tanımlamasa da Senatör McCarthy’nin başını çektiği Kızıl Korku adını taşıyan yargılama esnasında Marksist metinleri hiç okumadığını söylese de Hughes’un bu şiiri, dünyadaki ezilen halklarda adalet mücadelesi konusunda gerekli olan uyanışı tarif ediyor.

21 Mart 2019
Kaynak

►Langston Hughes

Yazının Tamamı

Kimsenin Umurunda Değildi

Saman yığınından gayrı hiçbir şeyin bulunmadığı bir tavan arasının kapısı aralandı. Yığının üzerinde bir adam yatıyordu. Ev, İngiltere’nin en zengin şehirlerinden birinin göbeğinde idi. Taş atımlık mesafede tüccarlar ağır bir mücadelenin ateşi etrafında toplaşmışlar, zibil gibi parayı birbirlerinin ceplerine akıtıyorlardı. Öte yandan, bu trafiği yoğun pazarın orta yerinde bir insan, açlıktan ölüyordu.

Seslerin tüm şiddetiyle iç içe geçtiği, malların alınıp satıldığı bu yerde adam sükuta gömülmüştü. Cam gibi parlak gözleri bitap düşmüş hâlde o batakhanenin harap duvarlarında dolaşıyor, bir anlığına çatıdaki pencereye takılıyor, kırık camların arasından kendisini gösteren mavi gökyüzüne bakıyordu. İçe çökmüş suratında ince bir huzme gezindi. Adam o an elini kaldırdı, ama sonrasında o el, saman yığınının üzerine devrildi. Adamın gözleri kapandı, soluk bir gülümseme yerleşti yüzüne. Tüm hareket, dağ gibi durdu. Ölmüş müydü? Hayır, henüz ölmemişti ama ölüyordu.

Ölüm, adamın yanına ilişti, diz çöktü, ürkütücü, içi oyuk gözlerle adama baktı ve onun nefesini kesti. Bu sefer adamın diğer yanına Açlık yanaşıp diz çöktü. Esrarlı bakışları ve cılız bedeniyle adama baktı. Açlık, o çökmüş gözleriyle, Ölüm’den daha zalimdi.

Ölüme bakan göz görmüyordu ama tepelerindeki mavi gökyüzünün altında oyun oynayan çocukların sesi, sokaklardaki trafiğin gürültüsü işitiliyordu. Bunlar olurken Ölüm ve Açlık, adamla işlerini bitirmek için kollarını sıvadı. Adamı kurtaracak o el, hiç uzanmadı.

Ölüm adamın kapısını çaldığı sıralarda bir tüccar, tek seferde binlerce sterlini cebe indiriyor, karısı ve çocukları için Tanrı’ya şükrediyor, kendisini müreffeh kılan şeyler için O’na yakarıyordu. Hesap defterini kapatıp pahalı ceketinin cebine sokarken, iki adım ötede açlıktan ölen adamdan bihaberdi. Tüccar, Ölüm ve Açlık’ın ağır bir sessizlikle adamın yüzüne baktığını bilmiyordu.

O gün adamın açlıktan öldüğü o batakhanenin önünden binlerce insan gelip geçti. Teki bile kapıya uzanan o dar avluya ya da adamın yattığı tavan arasına çıkan o zifiri merdivene dönüp bakmadı. Umurlarında değildi. Onca insan, sadece kendi meselelerine gömülüydü. Kör gözlerinin önünde yaşanan dilsiz trajediden habersizdi hepsi. Bilecekleri bir şey de yoktu zaten.

Adamın da dostları, karısı ve çocukları vardı. O, cebinde taşıdığı paranın verdiği sıcaklığı bir vakitler yaşamıştı. Ama bir gün kaderin sillesini yedi, bir anda biçare ve yoksul birine dönüştü. Bu da kimsenin umurunda değildi.

Adam, hayatta kalmak için uzun süre mücadele etti, ama gençler dururken kimse bir ihtiyara iş vermiyordu. Sonra kapıya hastalık ve sefalet dayandı. Bu da kimsenin umurunda değildi.

Şuan canını teslim ediyordu. O can da kimsenin umurunda değildi. Öldüğünü kimse bilmiyordu. Bilmek, kimsenin meselesi değildi.

Adamın bedeni taş kesildi. Gözleri kilitlendi. Ağzına yayılmış o soluk gülümseme, bir süre yüzünü terk etmedi. Adam, o an çocukluğunu düşünüyordu. Gözlerinin önüne eski çiftlik evi, ağaçlar, nehir ve ufka doğru uzandıkça kucaklaşıp mavi gökyüzüne karışan yüksek tepeler geldi. O da ne! Bir an dudakları kıpırdadı. “Yeşil tarlalar” deyiverdi. Ama o kıpırtı kısa bir süre sonra bitti.

Sonra bir ürperti geldi adama, iç çekti, ruhu beden denilen o yükten kurtuldu. İnsanı öğüten keder yüklü sefalet, geçip gitti, nisyana gömüldü. Ölüm adamın boğazından çekti elini, Açlık'sa artık ona bakmıyordu bile. Adam, onların umurunda değildi. İşleri bitmişti. Sessizlik ve körlük yollarına baktı, adamı arkalarında bıraktı. Gözlerindeki donukluk, o boş bakış, katılaşmış yüzün başında ağlayan, acıyan, el uzatan, ölümden haberdar olan tek bir kişi bile yoktu. Adam, yapayalnız ve çırılçıplak, bir çölün orta yerinde ölmüştü, oysa o can bedeni, ağzına kadar insan dolu olan bir şehrin orta yerinde terk etmişti.

Adamın öldüğünü kimse görmedi. Ama gündüz vakti Tanrı’nın katından bir melek indi, şehrin üzerinde süzüldü, sokakları dolaştı, fabrikaları, dükkânları, evleri ve kiliseleri yukarıdan seyreyledi. Sonra tavan arasına girdi ve ölen adamın yanında diz çöktü. Açlık ve Ölüm, melekten hiç korkmadı, çünkü biliyorlardı ki kendileri de Tanrı’nın birer elçisi idi.

Melek adama ve yanındakilere baktı, bir süre bekledi, Açlık ve Ölüm işlerini hallettikten sonra adamın prangalarını kırmış olan ruhunu alıp Tanrı’nın huzuruna çıktı. İşte o an Tanrı, adamın gözlerinden dökülen yaşları sildi.

Ve sonra şunu söyledi: “Geldiğin şehir harika bir yer. Orada bana hizmet edip emirlerime uyan çok insan var mı?”

Adam başını eğdi ve soruya şu cevabı verdi: “Evet Efendim. Senin adına birçok mabet inşa ettiler.”

Bunun üzerine Tanrı şunu söyledi: “O şehirdeki insanlara yığınla mal mülk, sandıklar dolusu servet bahşettim, ama sen açlık ve yokluk yüzünden öldün.”

Adam şunu söyledi: Evet Efendim. Yapayalnız ve tek başınaydım. Herkesin onca uğraş verdiği yerde kendime tutunacak bir dal bulamadım, çünkü yaşlıydım, zayıftım, kimse bana merhamet etmedi.”

Adam bunları söyleyince Cennet katına bir süre sessizlik çöktü, sayısız insanın hep bir ağızdan söylediği şarkılar, birden sustu.

Tanrı “Ne duyuyorsun?” diye sordu.

Adam ise “Ezilenlerin, açlığın ve yokluğun çilesini çekenlerin, tüm ülkelerde öfkeyle ayağa kalkanların çığlığını duyuyorum” dedi.

Bunun üzerine Tanrı şunları söyledi: “Nasıl oluyor da bu insanların çığlıkları sürekli bana ulaşıyor. Bu insanlar, elleriyle benim adıma mabetler inşa ediyorlar, dudaklarıyla bana ibadet ediyorlar, ama kalpleri benden çok uzak. Bense karşılık beklemeden açıyorum avuçlarımı, tüm zenginlikleri bu milletin üzerine boca ediyorum ki yeryüzünde senin gibiler olmasın. Ama gelgelelim bu insanlar, başkalarının eline yeterince şey geçmezken açgözlülükle birbirleriyle uğraşıyorlar. Benim verdiklerimi alıp ‘bunlar benim’ diyorlar. ‘O zenginlikleri üreten biziz. Bu kalabalıklar bizim gerçek kardeşlerimiz değil. Tanrı yoksulları bize hizmet etsinler diye yarattı’ diyorlar. Her bir insan kör olmuş gözleriyle kendi kazancı peşine düşüyor, başkasını umursamıyor, hatta onu yok edilecek bir hayvan olarak görüyor.”

Samuel Washington

(Elihu)
1892

[Kaynak: Workers’ Tales: Socialist Fairy Tales, Fables, and Allegories from Great Britain, Ed. Michael Rosen, Princeton University Press, 2018, s. 41-44.]

Yazının Tamamı

Armando Hart’a Mektup

Bu mektup Eylül 1997’de ICAIC [Küba Sanat ve Sinema Endüstrisi Enstitüsü] Kültür Bakanlığı tarafından çıkarılan Contracorriente dergisinin 9. sayısında, Küba’da yayınlanmıştır. Mektubu yazdığı vakit Guevara, Afrika’da bulunuyordu ve mektubun yazıldığı Armando Hart ise Küba Komünist Partisi Merkez Komitesi Örgüt Sekreterliği’ne getirilmişti.

● ● ●

Sevgili Sekreter:

Tanrılığa erişme fırsatına sahip olduğunuz için sizi kutlarım; şimdi önünüzde 6 gün var. Selefinizin yaptığı gibi, işinizi bitirip arkanıza yaslanmadan önce sizinle öncümüzün kültürü ve genel olarak da halkımızın kültürü üzerine birtakım fikirleri paylaşmak isterim.

Bu uzun tatil sürecinde epeydir yapmayı düşündüğüm bir şeyi yaptım, burnumu felsefeye soktum. İlk karşılaştığım zorluk şu oldu: Düşünmeye imkân vermeyen, “parti zaten yapılması gerekeni yaptı, sen yapılanları özümse yeter” diyen Sovyet eserlerini bir kenara bırakacak olursak Küba’da hiçbir şey yayımlanmamış. Burada Marksizme aykırı bir yöntem söz konusu ama aynı zamanda bunlar çok kötü çalışmalar.

İlkinden daha az önemli olmayan ikinci zorluk ise, benim felsefî dildeki eksikliğimdi (Üstat Hegel ile epey boğuştuk ve ilk rauntta beni iki kez yere serdi). Ben de kendim için bir çalışma planı yaptım ve sanıyorum ki bu plan okul müfredatını oluşturmak için çalışılabilir ve geliştirilebilir; şu ana kadar zaten çok şey yaptık, fakat bir gün durup düşünmemiz de gerekecek. Bu noktada bir okuma planı oluşturmalı ve bu plan politik yayınlar kurulunun yaptığı yayınlara göre biçimlenmeli.

Politik yayınlar incelendiğinde Sovyet ve Fransız yazarların bolluğunu ilk bakışta görürsünüz.

Bunun sebebi, çevirileri elde etmedeki kolaylık ve ideolojik takipçiliktir.[*] Hâl böyleyken, Marksist fikirlerin gerekli olan yaygınlaşması iyi bir yol kat etse bile (ki mesele bu değil), Marksist kültür pek çok kişiye nüfuz edemiyor.

Benim planım şöyle:

I. Klasik filozoflar.

II. Büyük diyalektikçiler ve materyalistler.

III. Modern filozoflar.

IV. İktisat klasikleri ve onun öncüleri.

V. Marx ve Marksist düşünce.

VI. Sosyalist inşa.

VII. Heterodokslar ve kapitalistler.

VIII. Polemikler.

Her bir seri, birbirinden bağımsızdır ve şu şekilde geliştirilebilir:

I. En iyi bilinen klasikler zaten İspanyolcaya çevrilmiş, bunlara mümkünse Marksist bir filozof tarafından ciddi bir ön hazırlık çalışması eklenmeli, tabii sözcükler de olabildiğince geniş bir açıklamayla verilmeli. Aynı zamanda, felsefî terimler sözlüğü ve felsefe tarihi de yayınlanmalı. Dennyk’inki ya da Hegel’inki olabilir. Böyle bir yayın, büyük düşünürlerin bir ya da iki kitabıyla başlayarak modern zamanlara kadar uzanan belli bir kronolojik sırayı takip edebilir.

II. Burada da aynı yöntem takip edilebilir, bazı antik düşünürlerin derlemeleri yapılabilir (Arjantin’de basılmış, içinde Demokritos, Heraklitos, Leikuppos olan bir kitap okumuştum).

III. Burada önde gelen modern filozoflar yayınlanabilir. Bu yayınlara yeri geldiğinde bu filozofların idealist görüşlerine eleştiri getiren, ciddi ve titiz incelemeler eşlik etmeli (bunu illa Kübalıların yapması şart değil).

V. Marx ve Marksist düşünceye ait eserler zaten yayınlanıyor fakat bu yayın pratiğinin bir düzeni yok ayrıca Marx’ın temel çalışmaları eksik. Burada Marx ve Engels’in, Lenin’in, Stalin’in [Orijinal metinde “Stalin”in isminin altı Che tarafından çizilmiştir.] ve diğer büyük Marksistlerin eserlerini yayınlamak gerekir. Örneğin hiçbirimizin emperyalizmle ilgili sezgileri, Marx’a (Kapital’in 3. cildine), yaptığı eleştiriler hatalı olan ama süreç içerisinde katledilen Rosa Lüksemburg kadar güçlü değil. Ayrıca sonrasında yoldan çıkan, çağdaşları olan Marksistlere katkılarda bulunmuş, bütünüyle skolastik olmayan Kautsky ve Hilferding türünden Marksist düşünürler konusunda da eksiğimiz var.

VI. Sosyalist inşa. Somut sorunlarla, sadece şimdiki yöneticilerle değil, geçmişteki yöneticilerle de alakalı kitaplar yayınlanmalı, filozofların ve hepsinden de öte iktisatçıların, devlet adamlarının üzerine ciddi incelemeler yapılmalı.

VII. Burada büyük revizyonistler üzerine herkesinkinden daha derin analizler olabilir (isterseniz Kruşçev’i de buraya koyabilirsiniz). Görünüşe göre var olmuş ve yazmış olan, arkadaşın Troçki de burada olmalı.

Ek olarak, kapitalizmin Marshal, Keynes, Schumpeter vs. büyük teoristleri de, nedenleriyle birlikte yapılan analizlerle verilebilir.

VIII. Polemikler. İsminden de anlaşıldığı üzere, bunlar en tartışmalı olan eserleri içerebilir ki zaten Marksist düşünce de bu şekilde ilerlemiştir. Proudhon, Sefaletin Felsefesi’ni yazdıysa da bu kitap, Felsefenin Sefaleti’nden dolayı biliniyor. Eleştirel bir yayıncılık faaliyeti, çağımızı ve Marx’ın henüz tamama ermemiş gelişimini anlamaya yardımcı olabilir. O dönemde Robertus ve Dühring önemliyse 20. yüzyılda da SSCB’deki revizyonistler ve onlarla gerçekleştirilen polemikler önemli.

Bir tanesini atladığımı şimdi fark ettim, sırayı değiştiriyorum (tükenmez kalemle yazıyorum).

IV. seride iktisat klasikleri ve bunun Adam Smith, fizyokratlar vb. gibi öncüleri olabilir.

Bu devasa bir iş, fakat Küba bunu hak ediyor ve sanırım ben de elimi taşın altına koymalıyım. Sizi bu konuşmayla daha fazla yormak istemiyorum. Size yazıyorum çünkü benim ideolojik yönelim konularında bilgim zayıf ve başka nedenlerden dolayı da böyle bir işe girişmem pek akıllıca olmayabilir (takipçilik meselesi de var tabii ama sadece bu değil).

Size başarılar dilerim, kıymetli meslektaşım (filozof için). Umarım yedinci günde görüşebiliriz.

Kavgalı yüreğimin diğer yarısı, karşımda duran, sarılmayı hak eden insanı kucaklıyorum.

Ernesto Che Guevara

Darüsselam, Tanzanya

4 Aralık 1965

Kaynak

Dipnot

[*] Takipçilik: Birisinin kendisini diğer insanların fikirlerine ya da davranışlarına göre yönlendirmesi.

Yazının Tamamı