TKP ve Komintern

Yoldaşlar, Türkiye Komünist Partisi adına, partinin Anadolu’da yürüttüğü çalışmalar ve burada faaliyet yürüten milliyetçi hareket konusunda kongreyi bilgilendirmek isterim.

Türk bağımsızlık hareketi, Doğu için oldukça önemlidir. Dünya savaşından önce Doğu’nun diğer ülkeleri gibi Türkiye de emperyalizmin boyunduruğu altındaydı. İşçisi köylüsüyle Türk halkı, kendi iradesi ve arzusu hilafına başlarındaki zalimler, paşalar eliyle, bu emperyalist savaşın içine çekildi.

Savaş süresince er subay, çok sayıda Türk genci, Rusya’da, Almanya’da ve başka ülkelerde tutsak düştü, hapis yattı. Burada bu gençler, savaşın anlamını ve sebeplerini öğrendiler, yurtlarına döndükleri vakit sosyalist ve komünist hareketin ruhunu ülkelerine taşıdılar. Savaş sonrası paşalar, Versay Anlaşması’nı imzaladıklarında, Anadolu işçisi ve köylüsü, ayağa kalkıp bağımsızlığı için ele silâh aldı ve mücadele etmeye başladı. Bu bağımsızlık mücadelesinin başında gene aynı paşalar, Kemal Paşa ve diğer isimler yer almaktaydı.[1]

Kemal Paşa, önceki Türk hükümetinin rolünü ve politikalarını benimsedi. Ankara’daki hükümet, bir yandan İtilaf Kuvvetleri’ne karşı silâhlı bağımsızlık mücadelesi verirken, bir yandan da ülkede ortaya çıkan her türden komünist hareketi ezmeye çalıştı. Başta Suphi yoldaş olmak üzere, bazı yoldaşlarımızın öldürülmesi, birçoklarının hapse atılması gösteriyor ki Kemal, komünistlere karşı sert bir mücadele yürütmektedir.[2]

Kemal’in örgütlediği, provokasyondan gayrı amacı bulunmayan parti, esasen komünistlere zulmetmek ve komünistlerin yaratacağı her türden etkiyi silip atmak için kuruldu. Bizim komünist işçilerin partisinin bu partiyle ortak bir yanı bulunmamaktadır.[3]

Anadolu işçisi ve köylüsü gibi biz komünistler de bağımsızlık hareketi varlığını sürdürdüğü sürece ona destek vermek zorunda olduğumuzun bilincindeyiz. Her türden kölelik biçimini yok edecek olan dünya devriminin temeli ve ilk işi, İtilaf Kuvvetleri’ni ve emperyalistleri yok etmektir.

Bu sebeple, Anadolu işçisi ve köylüsü, İtilaf Kuvvetleri’ni hedef aldığı sürece bu mücadeleye destek verecektir.

Fakat eğer Kemal Paşa, bu bağımsızlık mücadelesini dağıtıp uzlaşmacı bir çizgiyi kabul edecek olursa, Anadolu işçisi ve köylüsü bir olup ayağa kalkacak, Kemal’i devirecek, yekvücut olarak, bağımsızlık için mücadele eden tüm Doğu’nun yanında dövüşmek için cepheye koşacaktır.

İlk kongresini Azerbaycan’ın Bakû kentinde düzenlemiş olan komünist partimiz, onca baskı ve zulme rağmen Türkiye’deki ajitasyon faaliyetlerine devam etmektedir.[4] Partimiz, Üçüncü Enternasyonal’in bayrağı altında ilerleyen dünya devriminin muzaffer olacağına, tüm dünya işçi sınıfını ve ezilen halkları kurtaracağına olan umudunu ifade eder.

Süleyman Nuri
12 Temmuz 1921

[Kaynak: To the Masses: Proceedings of the Third Congress of the Communist International, 1921, Yayına Hazırlayan ve Çeviren: John Riddell, Brill 2015, s. 838-839.]

Dipnotlar:
[1] Mayıs 1919’da başlayan Türk bağımsızlık savaşı, Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmesi ve İtilaf Kuvvetleri’nin imparatorluğu sonrasında bölmesi ardından verildi. İngilizlerin İstanbul’u işgal etmesi üzerine Nisan 1920’de Ankara’da Büyük Millet Meclisi teşkil edildi ve Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) başbaşkan oldu. Türkiye Cumhuriyeti Ekim 1923’te ilân edildi.

[2] 28 Ocak 1921 günü TKP başkanı Mustafa Suphi ve on dört önde gelen komünist Trabzon’da devlet yetkililerine katledildi.

[3] Mustafa Kemal Paşa, Ekim 1920’de bir “Komünist Partisi” kurdu. Partinin amacı, radikal unsurların enerjisini başında bulunduğu milliyetçi hareketin hizmetine koşmaktı.

[4] Türkiye Komünist Partisi 10 Eylül 1920 günü Bakû’de düzenlenen kongrede kuruldu.