Semaun (1899-1971) Endonezya Komünist Partisi’nin
ilk başkanıdır. 1915’te, henüz on altı yaşında iken Tren ve Tramvay Personeli
Birliği’ne üye olur. Demiryolu işçisi olarak çalışırken işi bırakıp tüm vaktini
sendika çalışmalarına ayırmaya başlar. Hint Adaları Sosyal Demokrat Derneği’nin
Surabaya bürosunun başkan yardımcılığı görevini üstlenir. Bu dernek sonrasında
EKP’ye dönüşecektir.
1918 yılında Semaun, Sarekat Islam’ın [İslam
Birliği] lider kadrosuna dâhil edilir. Hollanda Doğu Hint Adaları’nda epey
güçlü olan bu milliyetçi örgüt içerisinde yürüttüğü çalışmalar sonrası, Mayıs
1921’de kurulan EKP’nin ilk başkanı olur. Sınıf mücadelesi ve İslam konusunda
yaşanan tartışmaların ardından Sarekat Islam ve EKP, Ekim ayında ayrışır.
Semaun bu dönemde Moskova’ya gider. Başkanlık koltuğuna Tan Malaka oturur. Mayıs
1922’de ülkeye dönen Semaun, tekrar başkan olur ve yeniden EKP’nin Sarekat
Islam üzerinde nüfuz sahibi olması için uğraşır.
1923’te Tren ve Tramvay Personeli Birliği
demiryolu sendikası olarak bir grev örgütler. Hollanda devleti bu grevi
bastırır, ardından da Semaun’u sürgüne gönderir. Semaun Sovyetler’e gider ve
burada yaklaşık otuz yıl kalır. Hollanda’da faal olan Endonezyalılar Birliği’nin
düzenlediği birkaç etkinlikte konuşmalar yapar. Ayrıca Doğu Emekçileri Komünist
Üniversitesi’nde bir süre eğitim alır.
Ülkenin bağımsız olması üzerine ülkesine döner. Cakarta’ya
yerleşir ve burada 1959-1961 arası dönemde idareci olarak çalışır. Ayrıca
Bandung’daki Padjadjaran Üniversitesi’nde ekonomi dersleri verir.
Semaun, aşağıdaki konuşmayı 25 Haziran 1924 günü,
Komintern’in beşinci kongresinde yapmıştır.
● ● ●
Yoldaş Zinovyev’in de çok doğru bir biçimde
gözlemlediği üzere, sömürgecilerin mülkü olan ülkelerde bizim o sömürgelerle
kurduğumuz işbirliğini daha da güçlendirmemiz gerekmektedir.
Yoldaş Wynkoop, bu seçeneğin Hollanda için de
geçerli olduğunu söylemiştir. Oysa biz biliyoruz ki durum hiç de öyle değildir.
Doğrudur, Hollanda’da parti doğru bir hattı takip
edip “Hint Adaları Hollanda’dan Kopsun” sloganını benimsemiştir. Ama pratikte
Endonezya’da devrimci hareket, gücünü esas olarak Rus devriminin elde ettiği
nüfuza ve yürütme kurulunun sunduğu yardıma borçludur, dolayısıyla Hollanda’daki
partinin yürüttüğü çalışmaların rolü esasen sınırlıdır.
Hollanda’daki partinin programı o kadar da kötü
değildir, ama pratiğinin programına uymadığını söylemek gerekmektedir. Hollanda
ile Endonezya arasındaki bağ gerçekte çok zayıftır, bu sebeple, parti de vaktinin
büyük bir bölümünü Hollanda’daki hareket ve parti içindeki çelişkilere
ayırmaktadır.
Örneğin Endonezya’da parti, o son büyük demiryolu
grevi esnasında mücadeledeki yerini alırken, Hollanda’daki parti Kızıl Sendika
Enternasyonali’ne [Profintern] üye olma hakkı kazanan Emek Sekretaryası
(Sendikacılar) ile yaşadığı çatışmayla uğraşmaktadır.
Hollanda’daki parti, Endonezya’daki harekete
pratikte hâlen daha yeterince destek sunamamaktadır, çünkü bu parti çok
güçsüzdür. Partinin acilen güçlenmesi, böylelikle Endonezya’daki harekete
destek sunması gerekmektedir. Umarız beşinci kongre, Hollanda’daki parti için
doğru olan hattı tayin etmek adına gereken çabayı ortaya koyacaktır.
Aynı zamanda kongre
sayesinde sömürgelerde ve doğu ülkelerinde yürütülen çalışmaların hem
yürütmenin gayretleri, hem de emperyalist ülkelerdeki yoldaşlarımızın
sömürgelerde yaptıkları çalışmalar üzerinden güçleneceğini umuyoruz.
Semaun
25 Haziran 1924