“Filistin’e Organize Sanayi
Bölgesi” haberini Filistinli yazar Ali Ebunima’nın The Battle for Justice in Palestine [“Filistin’de Adalet
Mücadelesi”] kitabındaki şu ifadelerle
birlikte okumak gerek. Ebunima, bu sanayi bölgelerinin İsrail’in Filistin
ekonomisini kontrol altına almasına ve İsraillilerin Arap dünyası ile iş
yapabilmesine dair bir zemin olduğunu söylüyor. Ve ekliyor: “bu yapılanların
Filistinlilere zerre hayrı yok!”
¤ ¤ ¤
[…]
Filistinlileri güçlü kılması şöyle dursun, bu
sanayi bölgeleri, onların hayatını daha da riske atacak. Ekonomi araştırmacısı
Alâ Tartir’in ifadesiyle, “bu bölgeler, Filistinlileri İsrail’e daha da bağımlı
kılacak, zira Filistin Yönetimi, işgalcilerin vergi gelirlerin aktarılması,
erişim ve hareketlilik konusunda iyi niyetine fazla bel bağlıyor.” Bunun
dışında söz konusu bölgeler, İsrailli şirketlere “Filistin ekonomisine nüfuz
etmek için gerekli hukukî kılıfı temin ediyorlar.”[1]
[…]
2007’de ABD öncülüğünde yürütülen “Önce Batı
Şeria” politikalarının devreye girmesiyle birlikte, Filistin Yönetimi’nin
kontrolündeki Filistin Yatırım Fonu, projenin yeniden yürürlüğe girdiğini
duyurdu.[2] Almanya, altyapısı için on milyon avro yatırdı. Ama bu sefer
sürecin idaresinden sorumlu Filistinli şirket, ıskartaya çıkartılmıştı. PIEFZA
sanayi parkının işletilmesi hakkını yeni Türk ortağı TOBB-BIS Sanayi Parkı
Geliştirme ve Yönetim Şirketi’ne devretti. Türkiye Ekonomi Politikası Araştırma
Vakfı’nın ve Türk sanayisini temsil eden kurumların ortaklaşa sahip olduğu
TOBB-BİS’in [Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği-Barış İçin Sanayi] amacı,
Türklerdeki “sanayi ve teknoloji parklarının geliştirilmesi ve yönetilmesi” ile
ilgili teknik bilgiyi aktarmaktı. TOBB-BİS’in aslî hedefi ise özel sektörün
gelişiminde katalizör olarak iş görmek, aynı zamanda Türk şirketlerinin
büyümesi için yeni yollar açmak”tı.[3] Türkiye, Şimon Perez ve Mahmud Abbas’ı
bir araya getirdiği, 2005’te düzenlenen Ankara Ekonomik İşbirliği Forumu’nda
Filistin’de daha fazla olma niyetine dair işareti verdi. Böylelikle Gazze ve
Batı Şeria’daki sanayi bölgelerine kısa süre sonra dâhil oldu. İsrail’in
2005’teki “yeniden konuşlanma” faaliyeti ardından Gazze’yi işgal etmesi ve
2006’da Hamas’ın elde ettiği seçim zaferi Türkiye’nin Gazze projelerindeki
rolünü sona erdirdi, ama bu ülke, 2010’da İsrail’in Mavi Marmara’ya
saldırısından sonra kopan bağlara rağmen, Celâmî bölgesindeki konumunu daha da
güçlendirdi. Türklerin yürüttüğü iktisadî teşebbüs, insanın içine huzur veren
bir isimle piyasaya sunuldu: “Barış İçin Sanayi”.
Electronic
Intifada’nın açığa çıkardığı, 2010’da
Filistin Yönetimi ile TOBB-BİS arasında imzalanan gizli anlaşma, Türk şirketine
neredeyse sınırsız bir yığın yetki veriyor. Aynı zamanda Filistin Yönetimi’nin
Filistin’in herhangi bir kısmında sahip olduğu egemenlik ve işlevsel kontrolden
daha fazlasını bu şirkete devrediyor. Anlaşma şartları, esas olarak Filistin
Yönetimi’nin yürütme, yasama ve yargıyla alakalı tüm mevcudiyetini bir kenara
atıyor:
“Filistin
Ulusal Yönetimi, kontrolü tümüyle kalkınma şirketinde olacak olan bölgenin ve
iç güvenliğinin dokunulmazlık hakkını tanımaktadır. Yönetime mensup hiçbir
yetkili veya kurum ya da kamu, belediyeler, yargı, yürütme veya yasama kurumuna
bağlı çalışan başka herhangi bir kişi, bölgenin düzgün işletilmesi için gerekli
işleri yapan PIEFZA çalışanları ve başka yetkililer haricinde, bölgeye herhangi
bir görevi ifa etmek için giremez.”[4]
Doksan dokuz yıllığına
geçerli olan anlaşma, ayrıca TOBB-BİS’in “kendi güvenlik kuvvetini kurmak
dâhil, yatırımcılar için gerekli ‘verimli operasyonlar’ın teşvik edilmesi ve
güvence altına alınması için gerekli, bölgeye dair prosedürleri ve mevzuatı
belirleme ve uygulama yetkisini elde etmesini” şarta bağlıyor.[5] Tüm kontrol
imkânlarının yabancı bir şirkete verilmesindeki mantık, TEPAV’a göre, “güvenli,
öngörülebilir ve emniyetli bir atmosfer” yaratmak.” İyi de bu atmosfer kimin
için yaratılıyor?
Ali Ebunima
[Kaynak: The Battle
For Justice in Palestine, Haymarket Books, 2014]
Dipnotlar
[1] Alaa Tartir, “PA Industrial Zones: Cementing
Statehood or Occupation?” Al-Shabaka, 7
Şubat 2013.
[2] Palestine Investment Fund,
“PIF’s Director General Confirms the Revival of Jenin Industrial Zone Project,”
yayınlanan haber, 25 Ekim 2007.
[3] TOBB-BIS Industrial and Technology Parks
Development and Management Company, “TOBB-BIS Industrial Parks Development and
Management Company; Company Profile,” broşür, Mart 2010.
[4] Silver, “Leaked Documents.”
[5] A.g.e.
0 Yorum:
Yorum Gönder