İlk Proleter Cumhuriyet

İlk Proleter Cumhuriyet, Amerikalı İşçileri Selamlıyor

John Reed, Ağustos 1917’de New York’tan ayrıldı ve Rusya’ya giden gemiye bindi. The Masses, the·New York Call ve Seven Arts gazetelerini temsilen çıktığı bu yolculukta John Reed’e eşi Louise Bryant eşlik etmekteydi. Reed, Petrograd şehrine Eylül ayında vardı. Hemen gerekli ilişkileri kurup Petrograd Sovyeti’ne bağlı komitelerin ve eskiden çarın kızlarının üyesi olduğu ünlü Smolny Enstitüsü’ndeki iş komitesi delegelerinin toplantılarına katılma imkânı buldu. Kerenski ile söyleşi gerçekleştirdi, Smolny Enstitüsü’nde Lenin’in konuşmasını dinledi, ayrıca 7 Kasım’da işçilerin, köylülerin ve askerlerin Bolşeviklerin iktidarı alışını selamladığı Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi’nde bulundu. John Reed, askerlerin, bahriyelilerin ve Kızıl Muhafızlar’ın Kışlık Saray’ı ele geçirişine tanıklık etti. 8 Kasım’da Lenin’in “şimdi sosyalist düzeni inşa etme aşamasına geçmeliyiz” dediği konuşmasını dinleme fırsatı buldu. 13 Kasım sabahı Kerenski’nin yenildiği haberi Smolny’ye ulaştığı sırada Lenin Reed’e Amerikalı sosyalistlere iletmesi için kısa bir mesaj iletmekteydi. Reed, 15 Kasım günü bu mesajı telgrafla gönderme iznini aldı. Telgrafa ayrıca Kerenski hükümetinin yıkıldığına ilişkin değerlendirmesini de ekledi ve sosyalist günlük gazete New York Call’a gönderdi. ABD’de sansüre uğrayan mesaj, 21 Kasım’da yayımlanabildi. Ertesi gün Reed’in yazısı, gazetede yedi sütun hâlinde kendisine yer buldu. (Reed, devrimle ilgili değerlendirmesinin tamamını Dünyayı Sarsan On Gün isimli çalışmasında aktardı.)

* * *

Petrograd, 13 Kasım. Petrograd garnizonu, Kronstadtlı bahriyeliler ve Kızıl Muhafızlar’dan[1] oluşan Bolşevik ordusu, geçen akşam başkente saldıran, Kazaklardan, harbiyelilerden ve topçulardan oluşan yedi bin kişilik Kerenski ordusunu mağlup etti.

Bu Pazar günkü Harbiyeli isyanını Menşeviklerden (ılımlı sosyalistlerden) Kadetlerden (Anayasacı Demokratlardan[2]) oluşan selamet komitesi yönetmekteydi. İsyanı gerçekleştirdiği saldırı sonucu bir zırhlı araca ve telefon binasına el koyan Kronstadtlı bahriyeliler bastırdı.

Devrim hükümetinin ve şuraların karargâhı olarak kullanılan Smolny Enstitüsü’ne yüzlerce delege gelip cephedeki ordunun Bolşeviklerle dayanışma içerisinde olduğunu söyledi.

Bu bir devrim; bu, burjuvaziye karşı aynı safta bir araya gelmiş olan işçilerin, askerlerin ve köylülerin verdikleri bir sınıf mücadelesi. Geçen Şubat’ta yaşanan sadece öndevrimdi, girizgâhtı. Bu devrimde zafer proletaryanın.

Kontrol, işçi asker köylü şuralarının elinde, öncülükse Lenin ve Trotsky’de. Şuraların programında köylülere toprak vermek, doğal kaynakları ve endüstriyi toplumsallaştırmak, ateşkes imzalamak ve demokratik barış konferansını düzenlemek yazılı. Bolşevikler, ellerindeki o olağanüstü ve muazzam gücü, Kerenski hükümetinin kitlelerin isteklerini göz ardı etmiş olmasına borçlular. O istekler, bugün barış, toprak ve işçilerin endüstri üzerindeki kontrolünü esas alan Bolşevik programında somut bir karşılık buluyorlar.

Bolşeviklerin yanında proletaryadan başka hiçbir güç yok, proletarya Bolşeviklerin yanında dimdik duruyor. Tüm burjuvazi ve ona muhtaç olan kesimler, inatla Bolşeviklere düşmanlık ediyorlar.

Cepheden ve ülkenin dört bir yanından gelen haberler, kimi çatışmalar yaşansa da, General Kaledin[3] ve Kazakların askerî diktatörlük ilân ettikleri Don bölgesi hariç, şehirlerde kitlelerin Bolşeviklerden yana olduklarını ortaya koyuyor.

Call gazetesi aracılığıyla işçi asker köylü şuraları, Amerikalı enternasyonalist sosyalistlere dünyanın ilk proleter cumhuriyetinin selamlarını gönderiyor.

John Reed

New York Call

22 Kasım 1917

[Kaynak: Philip S. Foner, The Bolshevik Revolution: Its Impact on American Radicals, Liberals, and Labor, International Publishers, 2017, s. 53-54.]

Dipnotlar

[1] Kızıl Muhafızlar, takımlar hâlinde örgütlenen ve Bolşevikleri destekleyen silâhlı gönüllü fabrika işçilerinin meydana getirdiği yapının adıdır. İlkin 1905’te kurulan bu birlikler 1917 sonrasında önemli bir rol oynamışlardır.

[2] Kadetler, Çarlık döneminde kurulmuş olan bir partiydi. Kadet, Rusçada Anayasacı Demokrat anlamına gelen ifadenin kısaltmasıdır. Mülk sahibi sınıflara mensup liberallerin ağırlıklı bir yere sahip olduğu partinin amacı, ılımlı politik reformların uygulanmasını sağlamaktı. Nisan 1917’de parti, geçici hükümette sağcı bir yapı olarak yerini aldı.

[3] General Aleksey Kaledin Güney Rusya’da Kazaklardan oluşan bir devrim karşıtı ordu meydana getirdi. Don’un bağımsızlığını ilân eden Kaledin Moskova’nın üzerine yürümek böylelikle Sovyet hükümetini yıkmak amacıyla hazırlıklar yürüttü.