Komünist Enternasyonal’in ikinci kongresinde net
bir ifadeyle tespit edildiği biçimiyle, sömürge ülkelerin kurtuluşu, o
sömürgelere sahip olan büyük güçlerin bağrında faaliyet yürüten komünist
partilerin desteğine muhtaçtır, ayrıca sömürge ülkelerde de komünist partiler
kurulabilir. Fakat bu karar, maalesef sadece kâğıt üzerinde kaldı. Batı’daki
emperyalist ülkelerde çalışma yürüten komünist partilerden moral destek almak
şöyle dursun, bu partiler Doğu sorununa çok az ilgi gösterdiler. Dördüncü
kongrenin bugünkü oturumu da buna şahittir.
Doğu sorununun kapitalist düzenin ortadan
kaldırılmasında önemli bir rol oynayacağına hiç şüphe yok. Bunun için bizim
kapitalizmin idame etmesini, yaşamasını sağlayan katı ve sıvı besinlerin aktığı
tüm kanalları tıkamamız gerekiyor. Kapitalizm, sömürgelerde güçsüz
kılınmalıdır.
İran, bugün ataerkil kabilecilikten kapitalizme
geçiş aşamasındadır. İran’da otorite, çok sayıda kaynağa ve dayanağa sahiptir.
Komünist parti, burada sadece feodal ağalarla değil, emperyalistlerle de
mücadele etmek zorundadır. Başlıca düşman da Britanya’dır. Ağalarla birlik
hâlinde olan Britanya, bu önemli müttefikleriyle birlikte, İran’ın kapitalist
düzene geçişine mani olmaktadır. Dünyadaki sanayi krizi kendisini, İran’ın
kapitalistlerin istifade edemediği, atıl bir pazar hâline gelişiyle ortaya
koymaktadır. Sonuçta İran sanayisi gelişmeye başlamış, bu gelişimle birlikte
bir işçi sınıfı meydana gelmiştir. Bu ve benzeri faktörler sayesinde İran
Komünist Partisi, ülke genelinde bin kadar üye örgütlemeyi bilmiştir. Buna ek
olarak sendikalar kurulmuş, bunlar, ülke genelinde 15.000 üyeye ulaşmışlardır.
Bu işçilerin 12.000’i ise başkent Tahran’da yaşamaktadır.
Dar bir pencereden baktığımızda, İran’da kitlesel
bir komünist partinin örgütlenmesinin doğru olmayacağı görülür. Örgüt, belirli
bir çekirdekten müteşekkildir. Sağlıklı ve saf olan bu öncü çekirdek, esas
olarak işçilerden oluşmaktadır. Ayrıca komünist partinin etkisi altında olan
sendikalar da mevcuttur. Parti, sendikalardaki çalışmaları politik mânâda
yönetmekte ve bu çalışmalara etki etmektedir.
Çok sayıda sendika kurulmuş ama partinin bunların
tamamını kucaklaması mümkün olamamıştır. İran’da komünist partinin ulaştığı
gücün büyüklüğünü, geçen yıl boyunca onun liderliğinde çok sayıda grevin
gerçekleşmiş olmasından anlamak mümkündür. Bu grevlerin büyük bir kısmı, on
civarında grev, zaferle sonuçlanmıştır.
Ayrıca gazetelerimizin, toplamda bizim elimizde
olan basının etkisinden de bahsetmek gerekmektedir. Tahran’da iki yayın
çıkartıyoruz. Bunlar, tüm ülke genelinde halktan ciddi ilgi gören gazeteler.
Halk desteğinin yanı sıra, haber akışı konusunda bile diğer yayınları geride
bırakıyorlar. Öte yandan parti, emperyalistlere karşı genel bir
anti-emperyalist ittifak oluşturma gayreti içerisinde. Bu amaç doğrultusunda
parti, tüm milli ve demokratik örgütlerin temsilcilerini içerecek bir demokrasi
bloğu kurulması önerisini dile getirmiş bulunuyor. Bu bloğa İran Komünist
Partisi öncülük edecek.
İKP’nin burjuva partilerinden bile daha güçlü
olduğunu kanıtlamış olması, gerçekten de önemli bir husus. Bu partiler,
bilhassa demokratik bir programa sahip olan ve kendisini sosyal demokrat olarak
niteleyen kesimler, bizimle blok kurma çabası içerisindeler.
İKP’nin yakın gelecekte
büyük bir başarı elde etme noktasında gerekli şartlara sahip olduğunu
söyleyebiliriz. Bunun sebebi, İran’da çok sayıda proleterin yaşadığı sanayi
kentlerinin bulunuyor olması. Bu noktada güney ve kuzey İran’daki limanlarda
çalışan işçilerden, ayrıca Britanya’ya ait olan ve güneydeki kentlerde bulunan
petrol kuyularında çalışan işçilerden bahsedilebilir. Buralarda kırk bin işçi
çalışıyor. Tarihte ilk kez bu sene İran’da 1 Mayıs’ın kutlandığını belirtelim.
Sadece yürüyüşler gerçekleştirilmekle yetinilmedi, işçiler o gün grev
çağrısında bulundular. Lâkin sadece mürettipler greve çıktı. Tüm bu gerçeklerin
de ortaya koyduğu biçimiyle, İran Komünist Partisi tam anlamıyla olgunlaşmış,
komünizm için mücadele etme merhalesine yükselmiş bir partidir.
Kerim Nikbin
İran Delegesi
23 Kasım 1922 Perşembe
Komintern IV. Kongresi
[Kaynak:
Toward the United Front: Proceedings of
the Fourth Congress of the Communist Internatonal, 1922, Yayına Hazırlayan
ve Tercüme Eden: John Riddell, Brill, 2012, s. 726-727.]
0 Yorum:
Yorum Gönder