Emanullah Han’dan Lenin’e Mektup

Medeniyetin büyük müdafisi, Doğu halklarının samimi koruyucusu ve özgür Afgan devleti ve milletinin dostu, büyük Rus Cumhuriyeti’nin âlicenap başkanına, Allah’ın onu koruması dileğimle.

Sizin asil başkanlığınız idaresindeki Rus Sovyet Cumhuriyetleri hükümeti ile başında bulunduğum devleti hümayun arasında kurulan komşuluk ve dostluk ilişkileri ile ilgili kısa süre önce başlayan müzakerelerin tatmin edici biçimde son bulması ve nihayetinde bir dostluk anlaşmasının tesis edilmesi vesilesiyle, asil dostum başkan Lenin’i tebrik eder, bu meseleyle alakalı olarak sevinçli olduğumu bildiririm, umarım bahsini ettiğim anlaşma teyit edilir ve içerdiği hükümler en hızlı şekilde yürürlüğe girer.

Rus Sovyet Cumhuriyeti Hükümeti’nin dünya genelinde emperyalizm siyasetinin yıkılmasına, bilhassa her halkın bir devlet olarak kendi kaderine karar vereceği koşulların oluşumuna, dünya emperyalistlerinin despotizminden doğu halklarının kurtuluşuna dönük olarak iyi niyetle çalıştığı, bu yöndeki çalışmaları beğeniyle ele aldığı koşullarda, anlaşmada belirlenmiş olan meseleler, başında bulunduğum devleti hümayun ile Rus Sovyet Cumhuriyeti hükümeti arasındaki ilişkilerin düzenlenmesine dönük yoğun isteğin asli sebepleridir.

Buhara ve Hive hükümetlerinin tam bağımsızlığının korunması ve güvence altına alınmasının da gösterdiği üzere, sonuçlandırılan anlaşmada belirlenmiş karşılıklı yükümlülüklerde biz bu hürriyete âşık fikirlerin maddî ispatını buluyoruz.

Başkentimizde bulunan Cemal Paşa hazretlerinden Rus Sovyet Cumhuriyeti hükümetinin tüm doğu dünyasına vatandaşlık haklarının verilmesi ile ilgili asil kimi fikir ve niyetler taşıdığını, ayrıca bahsi geçen hükümetin kanunsuz bir biçimde ağır bir saldırı altında olan, savaş yürüten Türkiye Hükümeti ile bir ittifak kurduğunu işittik. Bu kurulan ittifakın teyit edilmesi maddî açıdan ve moral düzeyde ciddi bir katkı sunacaktır. Söz konusu izahatlar ve bilgiler hükümetinizin faaliyetlerine yönelik umudumuzu ve inancımızı daha da fazla perçinlemiştir.

Afgan Hükümeti büyük önem atfettiği bu müşterek hedefle ilgili olarak derin umutlar beslemekte, bu amacı siyasetinin temeline yerleştirmekte, tüm insanlığa insanca yaklaşmakta, karşılıklı dostluğumuzun sürdürülmesi konusunda elindeki tüm imkânlarla ve her fırsatta hazır olduğunu beyan etmektedir. Bu sebeple Afgan Hükümeti, Sovyet hükümetinin taşıdığı fikir ve umutlardaki samimiyeti hak ettiği en yüksek düzeyde, saygı ve itimat ile karşılayacaktır. Ben tüm kalbimle umut ediyorum ki bu fikirlerimiz ve umutlarımız gerçekleşir, sizler kısa süre içerisinde ulaşılması gereken belirli imkânlara ulaşma konusunda yükünüz hafifler, o hedeflere kolayca varırsınız.

Yaptığımız anlaşmada kurduğumuz samimi ilişkilerin temeli teşkil edilmiştir. Gelecekte bu temelin daha da güçlendirileceğinden ve kökleşeceğinden şüphemiz yoktur. Bu ortak belirlediğimiz yüce amaçlar her iki tarafın arzularının yerine gelmesini sağlayacaktır.

Başında bulunduğum devleti hümayun iki devletin arasındaki mevcut ilişkilerde yetkililerin bugüne dek sebep olduğu kimi yanlış anlamaların hızla ortadan kalkmasını diler. İlgili kişiye bu konuda gerekli talimatlar verilmiştir. Dostluk ilişkimizin tesisini sağlama amacı doğrultusunda, sizin de kendi adınıza ilgili kişilere benzer talimatları vermeniz hayırlı olacaktır.

İki devlet arasındaki ilişkilerin teyit edilmesi ve düzenlenmesi amacıyla konsolosluk temsilcileri ile ilgili olarak belirli ek anlaşmaların yapılması gerekmektedir. Bu amaçla, dışişleri bakanımız ile sizin dışişleri komiserinizin sunduğu öneriler konusunda talimat vermenizi hassaten rica ederim. Bu önerilerin en hızlı şekilde kabul edilmesi zorunludur.

Umarım ortaya koyduğumuz çabalar, tüm doğu dünyasının kurtuluşu olarak belirlediğimiz hedefimizi başarıyla taçlandırır. Size yönelik olarak sunduğum, saygı yüklü, müstesna ifadelerimi lütfen kabul ediniz.

Dostunuz,

Emir Emanullah
Aralık 1920
Kaynak

Lenin ve Muhammed Vali Han

Yazının Tamamı

Beluci İsyanı

Birleşik Beluci Ordusu, Cuma akşamı Mastung’da yirmiden fazla Peştun’un öldürülmesinin üzerinden 24 saati aşkın bir süre sonra saldırının sorumluluğunu üstlendi. BBO, bölgede faal olan birkaç ayrılıkçı gruptan biri.

Belucistan, 1947’den beri devam eden beşinci ve en uzun süreli isyana tanıklık ediyor. 2005’te Sui’de bir kadın doktora bir subayın tecavüz etmesi ile tetiklenen isyan, Ağustos 2006’da ordunun gerçekleştirdiği operasyonda Nevab Ekber Han Bugti’nin ölümüyle daha da derinleşti. Bu son isyan, öncekilerden kimi yönleriyle ayrışıyor. İlk olarak bu isyanın faal olduğu alan daha geniş ve önceki isyanlardan etkilenmemiş olan Güney Belucistan’daki Belucilerin çoğunluğu teşkil ettikleri yerleri kapsıyor. İkinci olarak bu isyan, genç ve eğitimli Belucilerin desteğini görüyor. Bu da isyanın okuryazar oranının diğer bölgelere kıyasla daha yüksek olduğu Turbat gibi kentlerde neden daha fazla yoğun olduğunu izah ediyor.

Aşağıda sahip olduğu kapasiteye göre isyana dâhil olan veya onunla bağ kuran önemli birkaç grup sıralanıyor. Devlet hepsini yasaklamış durumda.

Beluci Kurtuluş Cephesi: Başında Dr. Allah Nazar var. Cephe, 11 Nisan’da 20 işçinin öldürüldüğü eylemin sorumluluğunu üstlendi. Diğer ayrılıkçı liderlerin aksine Cephe’nin lideri feodal bir geçmişe sahip değil; Awaran bölgesindeki Maşkay’da yaşayan orta sınıf bir aileye mensup. Ayrıca Belucistan’da sahada fiilen savaşan tek lider. Bu özelliği gençler arasında ona epey popülerlik kazandırıyor.

BKC’nin faaliyet yürüttüğü alan, Güney Belucistan’daki Awaran, Panjgur, Washuk, Turbat ve Gwadar kentlerini kapsıyor. Yaygın kanaatin aksine kabile şeflerinin toprakları ellerinde bulundurduğu serdarî sistemi bu bölgede mevcut değil. Ancak 2013 sonunda Awaran’da meydana gelen depremin ardından ordu isyancı saldırıları riskine bağlı olarak “kimsenin sokulmadığı” alanların belirli bir kısmına girmiş bulunuyor. BKC kadroları arasında çok sayıda Zikrî mevcut. Zikrîler, Makran kuşağında yoğunlaşmış bir tarikat.

Belucistan Kurtuluş Ordusu: Ordunun lideri, çatışmalara tanık olunan Pakistan-Afganistan sınırında 2007’de ölene dek Balah Marri’ydi. Marri, Beluci milliyetçisi merhum Hayir Bux Marri’nin oğlu. Sonrasında ordunun başına Londra’da sürgün hayatı yaşayan kardeşi Hyrbyair Marri geçti. Londra’ya gittiğinde Pakistan’da hayatının tehlikede olduğunu söyleyen lider, Birleşik Krallık’tan politik sığınma hakkı almıştı.

15 Haziran 2013’te Ziyaret Yerleşimi’ne yapılan saldırının sorumluluğunu Kurtuluş Ordusu üstlendi. Bu saldırının ardından aynı yılın Eylül ayında 13 Beluci olmayan işçi öldürüldü. BKO, esas olarak Huzdar ve Bolan kentlerinde faal. Ama gene de diğer isyancı gruplar gibi bu örgütün de faaliyet alanının sınırları net değil.

Beluci Cumhuriyet Ordusu: 2006’da Ekber Bugti öldükten sonra başında bulunduğu Cumhuri Vatan Partisi üçe bölündü. Bunlardan biri de Beluci Cumhuriyet Partisi’ydi. Partinin başında İbrahimdağ Bugti bulunuyordu. 6 Mart 2009 tarihli Wikileaks belgesine göre, “Beluci Cumhuriyet Ordusu’nun Cumhuriyet Partisi’nin askerî kanadı olduğuna dair dedikodular mevcuttu. Örgütü Kabil’de mülteci hayatı yaşayan İbrahimdağ Bugti yönetiyordu.” Genç Bugti, bir askerî operasyondan kurtulmuştu. O operasyonda dedesini kaybetti. Bir süre Afganistan’da kaldıktan sonra Cenevre’ye gidip burada politik iltica başvurusu yaptı.

Beluci Cumhuriyet Partisi’nin gerçekleştirdiği saldırılardan biri 24 Ocak 2005’te yaşandı. O gün Nasırabad kentindeki iki elektrik iletim hattına bomba yerleştirildi. Saldırı sonucu ülkenin büyük bir kısmı karanlıkta kaldı.

Birleşik Beluci Ordusu: BBO, Hayir Buc Marri’nin en küçük oğlu Mehran Marri ile Belucistan Kurtuluş Ordusu’nun başındaki abisi Hyrbyair arasındaki ayrışmanın bir ürünü. Web sitesine göre BKO liderliği, Mehran’ı ve birkaç yoldaşını BKO kasasından üç milyon dolar ve 800 milyon rupi değerindeki silâhı çalmakla suçladı. Birleşik Beluci Ordusu bu silâh ve parayla kuruldu.

Cuma günü Birleşik Beluci Ordusu tarafından gerçekleştirilen katliamı hem Beluci Cumhuriyet Ordusu hem de Beluci Kurtuluş Ordusu kınadı. Kurtuluş Ordusu ayrıca Twitter’da şu mesajı kaleme aldı: “Bu tür olayların arkasında Beluci millî mücadelesini yok etmek isteyen unsurlar var.” Bugüne dek Birleşik Beluci Ordusu’nun gerçekleştirdiği, en fazla ölümle sonuçlanan saldırı, Revalpindi treninin Sibi istasyonunda bombalanmasıydı. Bu saldırıda en az 17 kişi ölmüştü.

Leşker-i Belucistan: Başında Ahtar Mengal’in kardeşi Cavid Mengal bulunuyor. Örgüt, 2012’de Lahor ve Karaçi’deki iki bombalı saldırının sorumluluğunu üstlendi. Muhtemelen diğer ayrılıkçı gruplardan farklı olduğunu göstermek için Urduca yayınlanan bir gazeteye bir bildiri gönderildi. Bildiride Belucistan Kurtuluş Ordusu’nun savaş alanına kıyasla sosyal medyada daha fazla aktif olduğu yazılıydı.

Beluci Öğrenciler Örgütü-Azad: Belucistan Kurtuluş Ordusu’nun hâlihazırda başında bulunan Dr. Allah Nazar üniversitede iken Beluci Öğrenciler Örgütü’ne girdi. 2002’de ayrılarak BÖÖ-Azad’ı kurdu. Bu örgüt de bağımsız Belucistan için silâhlı mücadele verilmesi gerektiğini savunuyordu. Afganistan’ın Gölgesinde isimli çalışmanın yazarı Selig S. Harrison’ın ifadesiyle, “Belucistan gibi kabilelere dayanan bir toplumda öğrenciler bilhassa önemli bir politik rol oynamakta, mücadelede her daim belirli bir yere sahip olan orta sınıfın yokluğunda boşluğun doldurulmasına katkı sunmaktadırlar.”

Eğitimli gençler arasında da destek gören beşinci isyanın ardından BÖÖ-Azad, devletin bölgede uyguladığı öldür-at taktiğinin hedefi olmuştur. 18 Mart 2014’te Belucistan Öğrenciler Örgütü-Azad’ın başkanı Zahid Belucî’nin güvenlik güçlerince Quetta’dan kaçırıldığı iddia edilmektedir. Örgütün başına Kerime Belucî geçmiştir.

Nezihe Seyyid Ali
1 Haziran 2015
Kaynak

Yazının Tamamı