APRA [Amerika Devrimci Halk İttifakı -Perulu merkez
sol parti -ç.n.] Yerli Amerika’nın destekçisi olduğunu ilân etmemiş
miydi? Ne kadar sorgulanabilir bir nitelik arz etse de kurucularının [Haya de
la Torre -ç.n.] bu yönde yazılı olarak verdiği kimi destekler mevcut.
Oysa Lima’daki APRA hükümeti, Amazon yerlilerine karşı korkunç bir katliam
gerçekleştirdi.
Yerlilerin tek yaptığı, atalarından yadigâr topraklar
üzerinde hak iddia etmek, kendi kaderlerini tayin etme, çevreyi koruma ve
uluslararası hukukla yeni Bolivya, Ekvator ve Venezuela anayasalarında kutsal
addedilen talepleri dillendirmekten ibaret. Önemli bir biyolojik çeşitlilik arz
eden ve ülkenin neredeyse yarısını kaplayan Amazon ormanları, su kaynakları,
ormancılık imkânları, petrol ve mineral yataklarına sahip. Başkent sakinlerinin
açgözlülüğünü giderme konusunda Peru ve tüm dünyaya değeri ölçülemez katkılar
sunuyor.
Perulu Amazon halkı, bin yıllık saf kültürlerini
yağmur ormanları ile ilişki içinde geliştirdi. Bu kültür, bahçıvanlık, avcılık,
balıkçılık ve toplayıcılık üzerine kurulu. Onların flora ve fauna ile ilgili
bilgileri Amazon’da yapılacak geliştirme projeleri için özel bir anlama sahipti
oysa. İlerlemeye karşı olmamakla birlikte onlar, esasta “Batı”nın ve Lima
oligarşisinin doğaya yönelik ırkçı ve açgözlü saldırılarına göğüs geriyorlar.
Özel toprak mülkiyetine karşı olan diğer yerli halklar gibi onlar da piyasaya,
hatta kapitalizmin krizine kurban gitmemek için mücadele ediyorlar.
Hükümetin saldırı düzenlediği Bagua bölgesinde yaşayan
Awajum ve Wampis halkları direngen halklar ve İspanyol fetihleri ile
cumhuriyetçi toprak ağalarının sömürgeci siyasetlerine hiçbir zaman boyun
eğmemişler. Karşılarında bir halklar koalisyonu bulan emperyalistler ve onların
yerli işbirlikçileri, eşi benzeri görülmemiş bir körlük içinde. Amazon’a akan
sermayenin sözcülüğünü yapan El Comercio gibi neo-liberal gazeteler,
önceden yerlilerle diyalog kurmadıkları için başkan Alan García ve Kongre’yi
suçluyorlar. Hükümet ise Bolivya ve Venezuela’yı müdahil oldukları için
suçluyor, sanki Yerliler kendi çabalarıyla böylesi bir projeyi oluşturup hayata
geçirmekten acizlermiş gibi.
Amazon halkları, ortaya koydukları bu direnişte
oldukça karmaşık kimi örgütsel formlar ürettiler, kendi aralarında demokratik
bir liderlik oluşturdular, güçlü bir inanç geliştirdiler ve tüm bunları sadece
atalarından yadigâr bilgi ile değil, günümüz siyaseti ile ilgili tecrübelerle
birlikte yaptılar. Bu gayretin ilk işareti, otuz yıl önce kurulan Peru
Ormanlarının Gelişimi için Halklararası Birlik’in kurulması ile verildi. POGHB,
uzun süre mücadele verebilme becerisini gösterebileceğini ve ayrıca hükümetle
ihtiyatlı ve kararlı bir tutumla diyalog kurabileceğini kanıtladı.
Hükümet, 2008 tarihli kararnamesi ile petrolü ve vahşi
ormanları ulusötesi şirketlerin sömürüsüne açınca POGHB, Ağustos ve Eylül’de
protesto eylemleri için biraraya geldi ve kararlardan birini iptal etmesi,
diğer ikisini yeniden gözden geçirmesi konusunda hükümeti zorladı. Ancak aradan
aylar geçmesine karşın, yasama ve yürütme fiiliyattaki çelişkileri çözme
konusunda tek bir adım atmadı. Sadece başbakan üzerinden, o da kimi Yerli
liderler aracılığıyla, diyaloga girilebildi. Parlamento ile görüşmelerin tıkanması
noktasında Yerliler 9 Nisan’da bölgeye giden yolu kapattılar; bu direniş,
hükümetin helikopter destekli bir polis saldırısı ile 6 Haziran’da direnişi
kırmasına dek sürdü. 25 yerlinin öldürüldüğü bu katliamda Yerli lideri Riposto
her iki taraftan düzinelerce kişinin öldüğünü bildirdi.
Uzun süre Awajum yerlileri ile birlikte yaşamış olan
bir Cizvit misyoneri şunları söylüyor:
“[Yerliler]
saygı gördüklerinde, kendilerine ve çocuklarına yönelik bir tacizde
bulunulmadığı ve adaletsizliğe maruz kalmadıkları sürece her daim barışçıl ve
iyi insanlardır […] aksi takdirde hemen isyan ederler.”
Garcia’nın ve kabinesinin göz ardı ettiği bu gerçek
birçok tarihçi tarafından da onaylanıyor. Şimdilerde Perulular, kimi suç
örgütlerini devreye sokması sebebiyle istifasını istedikleri hükümete karşı,
katliamın gerçekleştiği günü Millî Protesto Günü olarak anıyorlar.
Ángel Guerra Cabrera
[Peru Komünist Partisi]
0 Yorum:
Yorum Gönder