Birleşik Beluci Ordusu, Cuma akşamı Mastung’da
yirmiden fazla Peştun’un öldürülmesinin üzerinden 24 saati aşkın bir süre sonra
saldırının sorumluluğunu üstlendi. BBO, bölgede faal olan birkaç ayrılıkçı
gruptan biri.
Belucistan, 1947’den beri devam eden beşinci ve en
uzun süreli isyana tanıklık ediyor. 2005’te Sui’de bir kadın doktora bir
subayın tecavüz etmesi ile tetiklenen isyan, Ağustos 2006’da ordunun
gerçekleştirdiği operasyonda Nevab Ekber Han Bugti’nin ölümüyle daha da
derinleşti. Bu son isyan, öncekilerden kimi yönleriyle ayrışıyor. İlk olarak bu
isyanın faal olduğu alan daha geniş ve önceki isyanlardan etkilenmemiş olan
Güney Belucistan’daki Belucilerin çoğunluğu teşkil ettikleri yerleri kapsıyor.
İkinci olarak bu isyan, genç ve eğitimli Belucilerin desteğini görüyor. Bu da
isyanın okuryazar oranının diğer bölgelere kıyasla daha yüksek olduğu Turbat
gibi kentlerde neden daha fazla yoğun olduğunu izah ediyor.
Aşağıda sahip olduğu kapasiteye göre isyana dâhil olan
veya onunla bağ kuran önemli birkaç grup sıralanıyor. Devlet hepsini yasaklamış
durumda.
Beluci Kurtuluş Cephesi: Başında Dr. Allah Nazar var. Cephe, 11 Nisan’da 20
işçinin öldürüldüğü eylemin sorumluluğunu üstlendi. Diğer ayrılıkçı liderlerin
aksine Cephe’nin lideri feodal bir geçmişe sahip değil; Awaran bölgesindeki
Maşkay’da yaşayan orta sınıf bir aileye mensup. Ayrıca Belucistan’da sahada
fiilen savaşan tek lider. Bu özelliği gençler arasında ona epey popülerlik
kazandırıyor.
BKC’nin faaliyet yürüttüğü alan, Güney Belucistan’daki
Awaran, Panjgur, Washuk, Turbat ve Gwadar kentlerini kapsıyor. Yaygın kanaatin
aksine kabile şeflerinin toprakları ellerinde bulundurduğu serdarî sistemi bu
bölgede mevcut değil. Ancak 2013 sonunda Awaran’da meydana gelen depremin
ardından ordu isyancı saldırıları riskine bağlı olarak “kimsenin sokulmadığı”
alanların belirli bir kısmına girmiş bulunuyor. BKC kadroları arasında çok
sayıda Zikrî mevcut. Zikrîler, Makran kuşağında yoğunlaşmış bir tarikat.
Belucistan Kurtuluş Ordusu: Ordunun lideri, çatışmalara tanık olunan
Pakistan-Afganistan sınırında 2007’de ölene dek Balah Marri’ydi. Marri, Beluci
milliyetçisi merhum Hayir Bux Marri’nin oğlu. Sonrasında ordunun başına
Londra’da sürgün hayatı yaşayan kardeşi Hyrbyair Marri geçti. Londra’ya
gittiğinde Pakistan’da hayatının tehlikede olduğunu söyleyen lider, Birleşik
Krallık’tan politik sığınma hakkı almıştı.
15 Haziran 2013’te Ziyaret Yerleşimi’ne yapılan
saldırının sorumluluğunu Kurtuluş Ordusu üstlendi. Bu saldırının ardından aynı
yılın Eylül ayında 13 Beluci olmayan işçi öldürüldü. BKO, esas olarak Huzdar ve
Bolan kentlerinde faal. Ama gene de diğer isyancı gruplar gibi bu örgütün de
faaliyet alanının sınırları net değil.
Beluci Cumhuriyet Ordusu: 2006’da Ekber Bugti öldükten sonra başında bulunduğu
Cumhuri Vatan Partisi üçe bölündü. Bunlardan biri de Beluci Cumhuriyet
Partisi’ydi. Partinin başında İbrahimdağ Bugti bulunuyordu. 6 Mart 2009 tarihli
Wikileaks belgesine göre, “Beluci Cumhuriyet Ordusu’nun Cumhuriyet Partisi’nin
askerî kanadı olduğuna dair dedikodular mevcuttu. Örgütü Kabil’de mülteci
hayatı yaşayan İbrahimdağ Bugti yönetiyordu.” Genç Bugti, bir askerî
operasyondan kurtulmuştu. O operasyonda dedesini kaybetti. Bir süre
Afganistan’da kaldıktan sonra Cenevre’ye gidip burada politik iltica başvurusu
yaptı.
Beluci Cumhuriyet Partisi’nin gerçekleştirdiği
saldırılardan biri 24 Ocak 2005’te yaşandı. O gün Nasırabad kentindeki iki
elektrik iletim hattına bomba yerleştirildi. Saldırı sonucu ülkenin büyük bir
kısmı karanlıkta kaldı.
Birleşik Beluci Ordusu: BBO, Hayir Buc Marri’nin en küçük oğlu Mehran Marri
ile Belucistan Kurtuluş Ordusu’nun başındaki abisi Hyrbyair arasındaki
ayrışmanın bir ürünü. Web sitesine göre BKO liderliği, Mehran’ı ve birkaç
yoldaşını BKO kasasından üç milyon dolar ve 800 milyon rupi değerindeki silâhı
çalmakla suçladı. Birleşik Beluci Ordusu bu silâh ve parayla kuruldu.
Cuma günü Birleşik Beluci Ordusu tarafından
gerçekleştirilen katliamı hem Beluci Cumhuriyet Ordusu hem de Beluci Kurtuluş
Ordusu kınadı. Kurtuluş Ordusu ayrıca Twitter’da şu mesajı kaleme aldı: “Bu tür
olayların arkasında Beluci millî mücadelesini yok etmek isteyen unsurlar var.”
Bugüne dek Birleşik Beluci Ordusu’nun gerçekleştirdiği, en fazla ölümle
sonuçlanan saldırı, Revalpindi treninin Sibi istasyonunda bombalanmasıydı. Bu
saldırıda en az 17 kişi ölmüştü.
Leşker-i Belucistan:
Başında Ahtar Mengal’in kardeşi Cavid Mengal bulunuyor. Örgüt, 2012’de Lahor ve
Karaçi’deki iki bombalı saldırının sorumluluğunu üstlendi. Muhtemelen diğer
ayrılıkçı gruplardan farklı olduğunu göstermek için Urduca yayınlanan bir
gazeteye bir bildiri gönderildi. Bildiride Belucistan Kurtuluş Ordusu’nun savaş
alanına kıyasla sosyal medyada daha fazla aktif olduğu yazılıydı.
Beluci Öğrenciler Örgütü-Azad: Belucistan Kurtuluş Ordusu’nun hâlihazırda başında
bulunan Dr. Allah Nazar üniversitede iken Beluci Öğrenciler Örgütü’ne girdi.
2002’de ayrılarak BÖÖ-Azad’ı kurdu. Bu örgüt de bağımsız Belucistan için
silâhlı mücadele verilmesi gerektiğini savunuyordu. Afganistan’ın
Gölgesinde isimli çalışmanın yazarı Selig S. Harrison’ın ifadesiyle,
“Belucistan gibi kabilelere dayanan bir toplumda öğrenciler bilhassa önemli bir
politik rol oynamakta, mücadelede her daim belirli bir yere sahip olan orta
sınıfın yokluğunda boşluğun doldurulmasına katkı sunmaktadırlar.”
Eğitimli gençler arasında da destek gören beşinci
isyanın ardından BÖÖ-Azad, devletin bölgede uyguladığı öldür-at taktiğinin
hedefi olmuştur. 18 Mart 2014’te Belucistan Öğrenciler Örgütü-Azad’ın başkanı
Zahid Belucî’nin güvenlik güçlerince Quetta’dan kaçırıldığı iddia edilmektedir.
Örgütün başına Kerime Belucî geçmiştir.
Nezihe Seyyid Ali
1 Haziran 2015
Kaynak
0 Yorum:
Yorum Gönder