1966’da
Oakland şehrindeki Merritt Cemaat Koleji’ne giren Bobby Seale ve Huey Newton
ismindeki iki öğrenci, ABD tarihinin en önemli ve en kötü şöhretli
örgütlerinden biri hâline gelecek yapıyı kurdu.
Dönemin
FBI direktörü bile Kara Panterler’in ellerindeki silâhları değil, yürürlüğe
koydukları kahvaltı programlarını “ülkenin iç güvenliği için en büyük tehdit”
olarak görüyordu. Diğer siyahî kurtuluş örgütlerinden ayrı ve farklı olduğunu
vurgulayan KPP, ülkedeki ırkçılığı besleyip biçimlendiren, toplumdaki sınıfsal
ayrışma denilen asli kötülükle mücadele ediyordu.
Kara
Panterler, emperyalizmi ve onun siyahîlerin köleleştirilmesiyle, baskı altında
tutulmasıyla ilişkisini tanımlayan, Huey Newton tarafından geliştirilmiş devrimci
enterkomünalizm teorisini temel alan Marksist bir örgüttü. Söz konusu teori,
proletaryanın sosyalist diktatörlüğünü inşa etmek amacıyla, öncü parti aracılığıyla,
neoliberal dünya düzenine yönelik Leninist direnişten yana duruyor, Batılı ve
neoliberalizm yanlısı görüşleri redde tabi tutuyordu.
Kara
Panterler, polis zulmü, sistematik bir hâl almış olan ırkçılık, ırkçı
kapitalizm ve ABD imparatorluğunun dünya genelinde ortaya koyduğu emperyalist
çabalara karşı ABD’de isyan bayrağı çekmiş en büyük solcu örgütlerden
birisiydi.
On
Maddeli Program üzerinden hareket eden örgüt, Siyahîlerin özgürlüğüne ve
kurtuluşuna hasrettikleri mücadelelerinde sömürü ve zulüm üzerine kurulu
kapitalist sistemi yıkmak için çalışma yürütüyordu.
Partinin
zirvede olduğu dönemde Şikago’dan Oakland’a, oradan Louisiana’ya dek uzanan
genel bir alanda 68 şubesi bulunuyordu. ABD’nin de farklı ülkelerle ilişkide
koşullarda KPP de Cezayir’de, Hindistan’da, Güney Vietnam’da ve daha birçok
ülkede bağlantılara sahipti.
Ağırlıklı
olarak genç siyahîlerin oluşturduğu parti, sonrasında öne çıkan birçok ismi
yetiştirdi. Fred Hampton, Angela Davis, Assata Şakur gibi isimler, ya KPP üyesi
oldular ya da ilk görüşleri dâhilinde bu partiden etkilendiler.
Kara
Panterler, Siyahî direniş hareketi dâhilinde farklı mücadele tarzları
geliştirdi. Hem şiddet araçlarına hem de barışçıl mücadele yöntemlerine
başvurdu. Siyahî toplumunun korunması, gözetleme faaliyetleri, polis zulmüne ve
Siyahîlere yönelik suçlara mani olma amacı güden devriyeler gibi silâhın
devrede olduğu çalışmalara imza attı. Bunun neticesinde parti, Siyahî toplumu
içerisindeki insanların polisten zulüm gördüğü koşullarda polislerle bir dizi
çatışmaya girdi.
KPP,
bir yandan da barışçıl ama radikal olan kimi eylem tarzlarına da başvurdu. Bu çalışmalar
dâhilinde beyazların beyin yıkama faaliyetlerinden arındırılmış tarih teorisi
üzerinden çocuklara eğitim verildi. Okullarda çocuklara ücretsiz kahvaltıların
verildiği, Siyahî toplumuna yönelik gıda programları yürürlüğe konuldu. Bu
kahvaltı programı, sonrasında ülke genelinde devlet okullarında öğrencilere
kahvaltının ve öğle yemeğinin ücretsiz verilmesini sağladı.
KPP,
yürürlüğe koyduğu, şiddeti ve barışçıl yöntemleri temel alan programlarla Siyahî
toplumu içerisinde Siyahî işçilerin sömürüsüne bel bağlamadan, toplum
içerisindeki tüm insanların maddi ihtiyaçlarının karşılandığı çalışmaları temel
alan radikal bir komün meydana getirmeyi bildi.
Kara
Panterler, dünya genelinde önemli bir konuma geldikçe FBI’ın elindeki “ulusun
iç güvenlik tehditleri” listesinde de üst sıralara tırmandı. 1956 yılında
Sosyalist İşçi Partisi veya ABD Komünist Partisi gibi sosyalist yapıların
faaliyetlerine mani olmak için hazırlanan COINTELPRO (Karşı İstihbarat)
Programı yürürlüğe kondu.
Kara
Panter Partisi güç kazandıkça COINTELPRO programını uygulayanlar da örgütü önlem
alınacak örgütler listesinin tepesine yerleştirdiler ve bu amaçla örgüte
ajanlar yerleştirmeye başladılar. Aralık 1969’da FBI, ülke genelinde birçok
lideri vurup öldürdü. Liderleri öldürmek için mahallelere polis baskınları
düzenlendi. Neticede aralarında partinin genç lideri Fred Hampton gibi birçok Kara
Panter katledildi.
Buna
karşın parti, yetmişlerde ve seksenlerde gücünü muhafaza ederek yoluna devam
etti. Radikal fikirlerini dört bir yana yaymayı sürdürdü. Kara Panterler hareketi,
liderlerin partiden kopması veya öldürülmesi neticesinde çöküş sürecine girdi.
1989’da Huey Newton öldürülünce parti de resmi olarak kapandı.
Kara
Panterler, ülke içinde ve dışında oldukça geniş bir nüfuz alanına sahipti. Ülke
genelinde birçok isim farklı alanlarda öncülük faaliyeti yürüten Fred Hampton
gibi öncülerle KPP’nin komünist pratiğini yineledi. Zamanla parti, uluslararası
planda da önemli bir kitleye ulaştı. Dünya genelinde farklı ülkelerde faal olan
siyahların kurtuluş hareketiyle bağlar kuran Kara Panterler, devrimci enterkomünalizm
fikrini dört bir yana yayma ve dünyanın başka bölgelerini etkileme imkânı
buldular.
Yol
açtıkları etkinin gücünü ortaya koyan en önemli örnek, Dalit Panter Partisi. Hindistan’da
bir ailenin içine doğduğu hiyerarşik kast sisteminde en altta yer alan Dalitler
sürekli zulüm görüyor, katlediliyor, horlanıyorlardı. Dolayısıyla, kast sistemine
karşı koymak ve direnmek için Dalit Panter Partisi kuruldu. Adı KPP
dergilerinde de zikredilen Dalit Panterleri, partinin ne kadar geniş bir coğrafyada
etkiye sahip olduğunun deliliydi.
Aynı
şekilde, Dallas’ta faal olan ve Gerilla Merkezi isimli örgüt de bir direniş
yöntemi olarak hazırlanmış olan yardım programlarına katıldı. Ayrıca, kendi
toplumlarında tıpkı Kara Panterler gibi, polisin uyguladığı zulme karşı militan
eylemler gerçekleştirdiler.
Kara
Panterlerin mirası, Vietnam’daki Sarı Panterler, Bahama Adaları’ndaki Öncü
Parti gibi çalışmalarla dünya sahnesine taşındı. Birçok örgüt, Kara Panterlerin
örgütlü direniş tarzını inceleyip kopya etti.
Dolayısıyla,
bugün Kara Panter Partisi deyince aklımıza terörist bir örgüt değil, Siyahların
kurtuluşu ve sınıfların ortadan kaldırılması için verilen mücadelede önem arz eden,
başkalarına ilham veren bir parti gelmeli. Bu anlamda, Kara Panterler ve
kapitalizm neticesinde ölen milyonlar adına bizim alternatif ilişkilenme ve
ortaklaşma yöntemleri geliştirmemiz gerekiyor.
Aniş Gogineni
24
Şubat 2021
Kaynak
Kaynakça:
Delio Vasquez, “Intercommunalism: The Late Theorizations of Huey P. Newton,
‘Chief Theoretician’ of the Black Panther Party”, 11 Haziran 2018, Viewpointmag.
Garrett Albert Duncon, “Legacy”, Britannica.
0 Yorum:
Yorum Gönder