Bakû Halk Komiserleri Sovyeti Beyannamesi

26 Bakû Komiseri Anıtı

Bakû İşçi, Asker ve Bahriyeli Temsilcileri Sovyeti, 25 Nisan’daki toplantısında Bakû Halk Komiserleri Sovyeti’nden oluşan bir hükümet kurmuştur. Böylesi bir hükümetin kurulmuş olması, bir otoriterlik veya burjuva parlamentarizmi sistemi içinde yaşayanlara göründüğü gibi, Tüm Rusya Sovyet Cumhuriyeti'nden ayrılmak anlamına gelmez.

Bakû Halk Komiserleri Sovyeti, Tüm Rusya merkezî hükümeti ile arasındaki güçlü bağları koruyacak, Rus işçi ve köylü hükümeti olan Halk Komiserleri Sovyeti’nin tüm karar ve emirlerini yerel koşullara uygun olarak uygulayacaktır. Ekim Devrimi ile kurulan Sovyet Cumhuriyeti ile İşçi ve Köylü Komünleri Cumhuriyeti kapsamında Bakû Sovyeti, hâlâ tek bir büyük ülkenin parçası olmaya devam ediyor. Bakû Halk Komiserleri Sovyeti’nin ana görevlerinden biri, merkezî hükümetle mümkün olduğunca yakın bir bağ kurmak ve Bakû işçilerini ve şehrin yoksul köylülerini mümkün olduğunca Rusya’nın işçi ve köylüleriyle birleştirmek olacaktır.

Bakû Halk Komiserleri Sovyeti, Bakû proletaryasının en yüksek organı olan Temsilciler Sovyeti’nin aksine, burjuva anlamda yerel bir yönetim de değildir. Tüm yürütme gücünü devralmaz. Bakû İşçi, Asker ve Denizci Temsilcileri Sovyeti ve Yürütme Komitesi, daha önce olduğu gibi, hem yasama hem de yürütme organıdır. Yeni Sovyet sosyalist cumhuriyetinin ilkelerine göre işçiler, Sovyet'teki yardımcıları aracılığıyla yasaları kendileri yapar ve yönetirler. Bakû Halk Komiserleri Sovyeti, bu yasama ve idari görevi basitleştiren tek teknik organdır. Sovyetin kararlarını uygulayacak, ayrıca kanun, kararname vb. çıkaracaktır. Ama attığı her adımda her bir dakikanın hesabını, İşçi, Asker ve Bahriyeli Temsilcileri Sovyeti’ne verecektir.

Mart ayındaki son zaferinin ardından Bakû Sovyeti, Bakû ve ilçelerindeki tüm gücü ele geçirdi. Aynı zamanda o, tüm şehre ve bir milyon köylüye bakmakla yükümlü tek hükümet organıdır. Öte yandan Bakû Sovyeti, Kafkasya ve Dağıstan bölgesinin tamamında Sovyet hükümetinin zaferi için savaşmak zorundadır ki zaten şu an itibarıyla savaşını sürdürmektedir.

Bakû Sovyeti, kendisine düşen görevi ve verilen işleri yerine getirebilmek amacıyla, her yerde şube açmak ve her şubenin başına sorumlu bir başkan atamak, böylece esnek bir aygıt yaratmak zorunda kaldı. Bakû Halk Komiserleri Sovyeti, işte bu aygıtın adıdır, o, geniş haklara sahip sorumlu işçilerden oluşan bir kuruldur.

Tüm Rusya Sovyetler Kongresi'nin kararlarını bağlayıcı bulan ve Merkez Yürütme Komitesi ve Yüksek Halk Komiserleri Sovyeti ile tam bir dayanışma içinde olan Bakû İşçi, Asker ve Bahriyeli Temsilcileri Sovyeti, kamuda bir dizi önlem aldı. Sovyet iktidarı, ancak burjuvazinin ekonomik egemenliğini bir dizi önlemle sınırlandırırsa, işçi sınıfının ve kentli yoksulların durumunu iyileştirirse gerçekten proleter bir iktidar hâline gelebilir. Genel olarak Sovyet tarafından ortaya konulan önlemler, petrol endüstrisi, bankalar, şehir ekonomisi, deniz taşımacılığı, demiryolları gibi başlıkları ilgilendiriyor. Yakın gelecekte somut kararlar şeklinde önlemler alınmalı ve uygulanmalıdır. Bakû şehrinde topraklar, hâlen daha beylerin ve hanların elindedir.

Tüm arazilerin mülkiyetinin köylülere devredilmesi için sıkı önlemler alınmalıdır. Şehirde köylü sovyetlerinin oluşturulması ve bunların ilçe meclislerinde birleştirilmesi gerekmektedir. Şehrin ve köylerin gıda ihtiyacını gidermek için kahramanca bir çalışma yürütmek şarttır. Dolandırıcılıkla mücadele edilmeli ve bu mücadele, özel ticaretin kademeli olarak kısıtlanması ve belki de tamamen ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanmalıdır.

Gerekli bayındırlık işlerinin düzenlenmesi de dâhil olmak üzere, işsizlikle mücadele için önlemler alınması gerekmektedir. Halk eğitimi alanında önlemler alınmalı, öncelikle emekten yana, proleter, enternasyonalist okullar kurulmalı, eğitim zorunlu ve parasız olmalı, kitlelerin okul dışında da eğitim alması sağlanmalıdır.

İşçilerin ve kentli yoksulların barınma ihtiyaçlarını gidermek için önlemler alınmalı, bu amaçla, zenginlerin geniş ve çoğu zaman boş evlerine taşınmaları sağlanmalı; bu önlemler üzerinden kademeli olarak evler kamulaştırılmalıdır.

Bakû Sovyeti, tüm bu konuları ancak işçi sınıfının düşmanlarına karşı silâhlı mücadele sonucunda hayata geçirebildi. İç savaş hâlâ devam ediyor. Kızıl Muhafız ve Kızıl Ordu'dan yoldaşlarımızın önde gelen müfrezeleri Petrovsk, Şamahı, Lenkeran, Derbent, Kuba, Salyan ve diğerlerinde savaşıyor. Sovyet iktidarını kuruyorlar. Sovyet hükümetinin kesin bir zaferi için, bu gücün Kafkasya'ya yayılması ve yukarıdaki önlemlerin uygulanması için, her şeyden önce güçlü bir Kızıl Ordu’ya ihtiyaç duyan iç savaşı zafere dek sürdürmek gerekiyor. Bu orduyu kurma çalışmaları başladı. Bu çalışmayı tüm gücümüzle yürütmek zorundayız.

Önümüzdeki dönemde çok büyük ve geniş kapsamlı görevlerle yüzleşeceğiz. Bu kapsamlı planların uygulanması, sadece Bakû Halk Komiserleri Sovyeti’nin sorumluluğu değildir. Ancak tüm Bakû proletaryasının en faal ve örgütlü yardımı ile gerekli önlemler alınabilir. Kitlelerin iktidar ve özyönetimdeki yaratıcı çalışması, Sovyet politikasının başarısının ve zaferinin tek garantisidir. Bakû Halk Komiserleri Sovyeti, bu çalışmanın başlatıcısı ve lideri olabilir, olmalıdır, ancak o, işçilerin yardımı olmadan hiçbir şey yapamaz. “Olmaz bize çare, gelmez bir tek yardım padişahtan ve Tanrı’dan. Biz kendi başımıza özgür olacağız her an.” İşçi yoldaşlar, proleter marşının bu sözlerini her daim hatırda tutmalıdırlar.

Halk Komiserleri olarak bizden, her birimiz gayretle ve yorulmadan çalışmamızı, her adımımızı eleştirmemizi, yüksek mevkileri hak etmeyenleri kınamamızı ve onların yerine başkalarını koymamızı isteyin, ancak diğer yandan da hükümetin tüm sorumluluğunu bize yüklemeyin. Bizi burjuva hükümet gibi görmeyin, bizimle o şekilde ilişki kurmayın.

Halk Komiserlerinin hâkimiyeti, ayrıca Yürütme Komitesi ve Temsilciler Sovyeti’nin hâkimiyeti, sizin seçim yoluyla var ettiğiniz bir hâkimiyettir.

Bu hükümetin eksiklikleri, sizin kendi eksikliklerinizdir. Kişi, grup veya hane olarak sahip olduğunuz çıkarları unutun, ortak dava için tüm güçlerinizi ortak işçi iktidarı etrafında birleştirin.

Ekim Devrimi'nden bu yana ilk kez Rus işçi sınıfı, kendi proleter iktidarını kurmaya başladı. İlk kez, geniş işçi kitleleri ve onların seçilmiş temsilcileri, devleti yönetme ve ülkenin ekonomik yaşamını inşa etme gibi zor ve karmaşık görevi yerine getirmeye başladı. Hatalar ve başarısızlıklar, tamamen doğal ve kaçınılmazdır. Ekim İşçi ve Köylü Devrimi’nin ilân ettiği büyük idealler, emeğin özgürlüğüne dair o idealler adına, yalnızca genel sorumluluğu idrak etmek ve Sovyetler etrafında toplaşıp birlikte çalışmak gerekmektedir.

Bakû Halk Komiserleri Sovyeti, emekçi kitlelerin geniş desteği ve onların canlı, yaratıcı faaliyetleri ile çalışmalarına başlıyor.

Bakû Halk Komiserleri Sovyeti Başkanı ve Dışişleri Komiseri S. Şaumyan
İçişleri Komiseri P. Caparidze
Denizcilik Komiseri G. Korganof
Adliye İşleri Komiseri A. Karinyan (Gabrielyan)
Ulusal Ekonomi Komiseri I. Fioletof
Eğitim İşlerinden Sorumlu Komisyon Üyesi N. Kolesnikova
Kentsel Kalkınma Komiseri N. Nerimanof
Maliye Komiseri Kireyef

İzvestiya Bakinskoqo Soveta gazetesi Sayı 81
1 Mayıs 1918

Not: Beyanname Stepan Şaumyan tarafından kaleme alınmıştır.