Yaşar
Ayaşlı’nın çizgisinin bir komünist değil, bir gazeteci bilinciyle hareket
etmiş, hep sansasyon peşinde koşmuş olduğu görülüyor. Sergilenen, direnmek ve
yurtdışına kaçmamak gibi duruş ve tavırlar anlamlı, kıymetli, ama bu anlam ve
kıymet, ancak başka bir bağlamda oluşuyor. Bu türden duruş ve tavırlar
karşımıza, verili halleriyle örgütsel rekabette öne geçmenin, yıldız
parlatmanın, sansasyon peşinde koşmanın somut tezahürleri olarak çıkıyorlar.
Salt içe hitap eden, kolektifleşmeyen irade, içi çürütüyor.
Tepe
kadro da yıldız parlatma konusunda yarışa giriyor. Hapiste olanlar, dışarıda
olan Ayaşlı’ya haber vermeden, örgüt adına kararlar alıp adımlar atıyorlar.
Ortada bırakalım ihtilalciliği, komünist bir örgüt olmadığı açık. İleri
kadroların korunması ilkesi, örgüt olmadığı için çiğneniyor.
O
örgüt, yıllar sonra gidilmemesi gereken Avrupa’ya gidiyor, orada tabii ki feminist
oluyor! Avrupa’dan para almak için bu zorunlu. Ayaşlı, para için Avrupa
bağlantılarının şart olduğunu söylüyor. Dolayısıyla, “Avrupa’ya gitmeyin!” emri
hükmünü yitiriyor. Örgüt, yaşamak için feminist oluyor, liberalizm sularına
dalıyor.[1] Teori, ideoloji ve politika dirhem dirhem liberalizme teslim
oluyor.
Grupken
örgüt olan yapının parti oluşu redde tabi tuttuğu, tasfiye ettiği
görülüyor. Hiçbir momentte parti olma bilincine rastlanmıyor. Bol Lenincilik
var ama Lenin’in partisinden eser yok. Partiden, kavgadan ve proleter davadan
soyutlanmış Lenin, özel bireylerin süslü gömleğine dönüşüyor. O gömlekle
görüleceklerini, öne çıkacaklarını sanıyorlar.
71
kopuşuna önderlik edenler, gençlik kategorisine kapatılıyorlar. Orada ML’nin
güç olma iradesi, görülmek istenmiyor. Selim Açan gibiler, bu güç olma
iradesini “kendi gücünü abartma” olarak takdim etmeye, o iradeyi küçültmeye
mecburlar. O irade küçülecek ki bugüne sağ salim gelmiş bir birey olarak
kendisi yücelsin, büyüsün. Kalanlar, gidenlere küfretmek zorunda. Bu tür
değerlendirmeleri geçmişe yönelik küfür olarak okumak gerekiyor. “Küfür”,
Arapçada “hakikati örtbas etmek, gizlemek” demek. Hakikate küfreden, kendi
bireysel bencil varlığını yüceltmenin derdindedir. Eski şefler, her daim küfür
üzredir.
Sadece
kendi süsüne, bireysel oluşuna kilitlenen Ayaşlı, halkın darbeye karşı
tutumunun, örgütlerin tasfiye ve teslimiyet sürecinin, kendi örgütündeki
açmazların sebeplerini, küçük burjuva varlığı sebebiyle, idrak edemiyor. Halen
daha kendisini görmeyi ve göstermeyi maharet sayıyor. Nesnele ve kolektife
küfrediyor. Şefler, seçtikleri bireylere ancak küfretmeyi öğretebiliyorlar.
12
Eylül’ü takip eden günlerde Arnavutçuların (güya) hâkim olduğu mahallede,
kafasını dışarı çıkartamayan devrimciler, oturmuş Tiran Radyosu’ndan gelecek
emirleri bekliyorlar. O sırada radyonun pili bitiyor. Yukarı mahalleye hâkim
olan Sovyetçi örgütün kapısı çalınıyor, içeridekilerden pil isteniyor. Onlar da
o sırada Bizim Radyo’dan gelecek emirleri bekliyorlar. Hiç kimse, sokakta ne
oluyor, ekmek dağıtan askerler ne yapmaya çalışıyor, darbeye karşı direniş
nasıl örgütlenmeli, mücadele nasıl kolektif kılınmalı gibi soruları sormuyor.
Zaten o radyolardan da teslim olmaktan başka bir emir gelmiyor.
Ama
sonra sinen halka küfretmek öğreniliyor. O küfrün arkasına saklanılıyor.
Aydınlanmacı ve modernizmci taklalar atılıyor. Bu taklalar, 12 Eylül’ün
ekmeğine yağ sürüyor. Faşizmin yol açtığı liberalizm, tek tek şefleri
örgütlüyor.
Altmış-seksen
arası dönemde Marksizm-Leninizmle ilişkilenmenin emekleme aşamasından geçtiğini
görmek gerek. Tersten, CHP’ye mesafelenen gençlerin ML’yi bu düzlemde
tanımladıklarını görüyoruz. En CHP eleştirmeni kesilenler, 12 Eylül sonrası
Ecevit’le ittifak peşinde koşuyorlar. TDKP geleneği, o gün burjuva devrimine
sahip çıkmaktan ve Ecevit’i önder bellemekten söz ediyor. Bugün de bürolarını
CHP bürosuna dönüştürüyor. O bürolar, İzmir gibi şehirlerde işçi sınıfına
küfrediyor, ona saldırıyor. EMEP gibi o belediye için çalışmış örgütlerin sesi
çıkmıyor. Çünkü CHP belediyeleri kendisine afiş asacak yer tahsis ediyor.
ML
ile ilişkiyi ifratla tefrit arasında gerçekleşen salınım belirliyor.
Altmışlarda CHP’yi verili mutlak veya mutlak veri olarak alan
reformist çizgiye karşı bağımsız bir hat örülmesini ve parti inşasını
savunanlar, devrimci kopuşu gerçekleştiriyorlar. Ama zamanla o kopuşa küfreden
sosyalist hareket, kendisini mutlak butlan ilan ediyor.
Eylemleri
ve kitlesel hareketliliği CHP denilen parti merkezinden değil de oluşacak
devrimci parti veya ML parti üzerinden okuyanlar, o eylemlerden ve kitleden
parti inşa etmenin yollarını arıyorlar. Kadrolar, buna göre yetişiyor.
İlişkiler, buna göre kuruluyor. Dönem, bu hedef uyarınca anlamlandırılıyor.
“Zaten parti var, iktidar hesapları yapalım” diyenlerle, “iktidar mücadelesi
için parti inşası lazım” diyenler, ayrışıyorlar. Süreç içerisinde ikinciler,
birincilere teslim oluyor. Kimse, CHP’den gayrı bir partiye izin vermiyor.
Bugün Açan ve Ayaşlı gibi isimlerin dönem değerlendirmeleri, Sendika’daki
strateji tartışmaları, CHP içi ve CHP için yapılıyor. “Tüm sosyalist hareketi
CHP’ye örgütlemeye ant içiyorum” diyen Sarp Kuray, her örgütün iliğine işliyor.
Herkes, Kuray’ın asıl mesleğini, geldiği yeri unutuyor. Çünkü o mesleği ve yeri
kutsal biliyor.
Gecekondulara
imar izni veren Ecevit’in 1974 affı kararı, sosyalist hareketin ve o partinin
zeminini devlet ve sermaye adına kontrol altına almakla ilgili. Ecevit, af
kararını komünizmle mücadele dâhilinde aldıklarını, Demirel’in sopa yöntemine
karşı havuç yöntemini uygulamak gerektiğini söylüyor. Bu af sonrası kurulan tüm
örgütler, bir kontrgerilla yapılanması olarak CHP’ye bağlılar. Gerektiğinde
tasfiye ediliyorlar.
12
Eylül, “içinde biraz da olsa CHP ve Kemalizm vardır” diye karşılanıyor,
selamlanıp alkışlanıyor. Gard, tam da burada düşüyor. Evren, laik solcu diye
sıcak karşılanıyor. O yüzden darbeye ses edilmiyor ya da o alkışlanıyor. Bugün
de CHP’nin devlet katından kovulduğundan, darbe yapıldığından söz ediyorlar.
Aslında “yeni bir 27 Mayıs” talep ediyorlar. Bunu devrimcilik sanıyorlar.
Gelgelelim, derin CHP olarak Hikmet Çetin, “MHP-CHP ittifakına hazırız”
buyuruyor. En Kaypakkayacısından en liberaline herkes, bu ittifakı arzuluyor.
Devlet katından kovulmamış CHP istiyor. CHP’nin devletin aparatı, devletin
sermaye partisi olduğunu kimse görmüyor.
12
Eylül darbesinin yapılacağını neredeyse bir yıl öncesinden bilen örgüt şefleri,
hiçbir şey yapmıyorlar, hiçbir hazırlık yürütmüyorlar. O şefler, devrim olmasın
diye varlar. Varlıklarına dair bilinçle hareket ediyorlar.
O
şefler, Gezi’de şehit düşen devrimcilerin arkasından “Bir bildikleri var bu
çocukların” diyorlar. Onları çocuk olarak görüp küçümsüyorlar, onlardan öğrenme
ihtimalini ortadan kaldırıyorlar. Evet, o devrimcilerin bildiği bir şey vardı,
ama o solcu şeflerin bildiği hiçbir şey yok! O şeflerin darbe gibi Gezi
ayaklanmasına da hazırlanmadıkları görüldü.
Yaşar
Ayaşlı’nın Belge’den aktardığına göre, darbe sabahı Murat Belge, Dev-Yol lideri
Oğuzhan Müftüoğlu’nun yanına gidiyor. Müftüoğlu, ne yapılması gerektiğini
nedense liberal Belge’ye soruyor. Alacağı cevabı zaten biliyor. Belge,
“Direnmek hata olur” diyor.[2] Bu cevabı “Ben ömrüm boyunca diyalektik
materyalizme inanmadım” diyen biri veriyor. İmanı olmayanlar, sadece kafirleri
peygamber biliyorlar.
Müftüoğlu,
o soruyu madendeki işçiye, tarladaki köylüye, kampüsteki devrimci öğrenciye
sormuyor. Bir liberale danışıyor. Böylece, kendiliğinden darbe sonrası dağlara
çıkan, kendince silahlanan, direnişe hazırlanan örgüt üyeleri, lider kadro
tarafından hançerleniyor. Bergama’nın bir köyünde, camiden “Devrimci Yol,
faşizme karşı mücadele edecektir” diyen bildirinin sahipleri, nisyana ve
toprağa gömülüyorlar. Nisyan ve ölü toprak, sosyalist hareketi ele geçiriyor.
Ayaşlı’nın
da dediği gibi, muhtemelen 12 Eylül paşaları, darbeyle birlikte örgütlerin çok
daha fazla direnç göstereceklerini hesaplamışlar ama bu direnç ve direniş, bir
türlü açığa çıkmıyor. Cunta, hesabını milyonda bir gerçekleşecek ihtimale göre
yapmayı biliyor. O ihtimalse Dev-Yol ve TKP’nin direnmesine dair. Oysa herkes,
daha darbe olmadan, teslim bayrağını çekmiş.
O
gün Aydınlanma ve Modernizmden ekmek yiyen küçük burjuvalar, bu darbeyi kendi
çıkarının süzgecinden geçirmişler. “Buradan bize ekmek çıkar” diye düşünmüşler.
12 Eylül’ü alkışlayan CHP’li aydınların koltuğunun altına girmişler. Halkı
aydınlatma görevine sarılanlarla, Özal liberalizmiyle modernize edilen
Türkiye’ye kul olan sosyalistler, bir bir teslim alınmışlar.
Sonrasında,
kadrolarını bırakıp Avrupa’ya kaçanlara, başka örgütlerin üyelerini devlete
ifşa edenler eşlik ediyor. Hapishane konusunda da derin bir örgütsüzlük hâkim
oluyor. Direnişin odağının kaydığı momentte hapishane sahasında da hiçbir şey
yapılmıyor. O gün her sabah tutsaklara zorla selam durdurulan bayrağa, zorla
söylettirilen İstiklâl Marşı’na bugün sosyalistler, gönüllü olarak, kendi
rızalarıyla, kuzu kuzu, sahip çıkıyorlar.
12
Eylül zindanları, toplumsallaşıyor. Her yana hâkim oluyor. 12 Eylül paşalarının
ve onların CIA beslemesi psikologlarının eğittiği kadrolar, sosyalist harekete
istenilen kıvamı veriyor. O kadrolar içerisinde yer alan kadınlar, feminist
oluyorlar. Bugün “12 Eylül bizi kadınlık organımızdan teslim aldı, aile
üzerinden bize diz çöktürdü, demek ki kadınlıktan da aileden de kurtulmak gerek”
diyorlar. 12 Eylül, işlediği, nüfuz ettiği akıl ve ruhla bugünde yaşıyor.
Anı
kitapları, bu gerçeklerden hiç bahsetmiyor. Hepsi de Aydınlanmacı ve
Modernizmci bir yerden, burjuvazinin ilerlemesine süs olma yarışında.
Burjuvazinin gerici bir güç olduğuna dair bilinç olarak Leninizm, bu iki hatta
ölüyor. O diriltilecekse, iki hattın eleştirisine ihtiyaç vardır demektir.
Eren Balkır
15 Eylül 2025
Dipnotlar:
[1]
H. Selim Açan, “Yapısallaşmış Zaaflarımızı Aşma Zorunluluğu”, 31 Ağustos 2025, Sendika.
[2] Yaşar Ayaşlı, Yeraltında Beş Yıl: 12 Eylül Anıları, Yordam Yayınları, Ağustos 2011, s. 119.
0 Yorum:
Yorum Gönder