Emir Bereket

Emir Bereket, 7 Ekim 1934’te Newark, New Jersey’de doğdu. Esas ismi Everett LeRoi Jones’tur. Şiire ve caza merak saldığı lise eğitimi ardından Bereket, Howard Üniversitesi’ne girdi ve ismini LeRoi James olarak değiştirdi. 1954 yılında İngilizce bölümünden mezun oldu ve ABD Hava Kuvvetleri’ne girdi. Üç yıllık hizmetin ardından uygunsuz metinler taşımaktan ordudan atıldı.

Ardından Bereket Manhattan’a taşındı, burada Columbia Üniversitesi’ne ve Yeni Okul’a kayıt yaptırdı. Greenwich Köyü’ndeki önemli sanatçılardan biri hâline geldi. Allen Ginsberg ve Jack Kerouac gibi Beat şairleri ile dost oldu. Totem Yayınevi’nde kendisine ve dostlarına ait şiirleri yayınladı. 1961’de Bereket, ilk büyük toplama şiir çalışmasını çıkarttı: Yirmi Ciltlik İntihar Notuna Giriş. 1964 tarihli, ırksal gerilimleri ve Amerikan siyahlarının beyazlara yönelik bastırılmış düşmanlığını anlatan Hollandalı isimli oyununu yazdı. Bu eseri epey ünlendi ve beğeni topladı.

Politik Faaliyetleri

Küba’ya yaptığı yolculuğun ardından Bereket, ırk politikası üzerinde durmak için apolitik Beat hareketinden ayrıldı. Malcolm X suikastı hayatının dönüm noktası oldu. Sonrasında eşini de reddetti, Hettie Cohen’den boşanıp ismini Emir Bereket olarak değiştirdi. Siyah milliyetçisi oldu. Harlem’e taşındı, burada Siyah Sanatlar Repertuar Tiyatrosu/Okulu’nu kurdu. Topluluk birkaç ay sonra dağıldı ancak Bereket, geri Newark’a dönerek orada Ruh Evi Oyuncuları tiyatro topluluğunu kurdu. Bereket, Newark’a kendisini iyiden iyiye gömdü ve şehirdeki Afrikalı-Amerikalı toplumunun lideri hâline geldi.

Bereket, 1968’de Müslüman oldu ve “ruhani lider” anlamında “İmam” ön adını aldı. 1974’te bu adı terk edip kendisini Marksist olarak tanımladı.

Hayatının Son Dönemi ve Ölümü

Bereket, saldırgan ve kışkırtıcı tarzıyla tanınan bir şairdir. Yazı tarzı çatışmacıdır ve okurlarını her zaman kutuplara savurur. “Birileri Amerika’yı Havaya Uçurdu” şiiri 11 Eylül 2001’de ABD’de yapılan saldırılara yönelik bir cevap niteliğindedir ve antisemitik olmakla eleştirilmiştir. New Jersey’nin ödüllü şairi olarak elde ettiği konum şiire yönelik kamuoyundaki tepkiler nedeniyle elinden alınır.

Üretken bir yazar olarak Bereket, aralarında kurgu roman, müzik eleştirisi, makale, öykü, şiir ve oyunların bulunduğu 50’den fazla kitap kaleme aldı. 1984’te LeRoi Jones/Emir Bekeret’in Otobiyografisi’ni yayınladı. Yeni Sosyal Araştırmalar Okulu, San Fransisko Devlet Üniversitesi ve Yale Üniversitesi gibi okullarda hocalık yaptı. Emekli olmadan önce Stony Brook’taki New York Devlet Üniversitesi Afrika Çalışmaları’nda fahri profesör olarak yirmi yıl hizmet verdi.

Bereket, 9 Ocak 2014 tarihinde Newark, New Jersey’de, 79 yaşında iken vefat etti. Ondan geriye karısı Emine Bereket, ilk evliliğinden iki kızı ve ikinci evliliğinden dört çocuğu kaldı.

Birileri Amerika’yı Havaya Uçurdu

Birkaç terörist diyorlar

İbnenin teki belki

Afganistan’ı peki

A tabii bizim Amerikalı teröristlerimiz değildi

Klan ya da dazlak kafalar da değildi

Siyahları havaya uçuran

Kiliseleri, ölüm hücresinde bizi yeniden dirilten

Trent Lott da değildi.

David Duke ya da Giuliani de

Schundler, hayır, Helms zaten emekli

Kostüm giymiş

Belsoğukluğu değildi

Siyahları katleden

Beyaz çarşaf hastalıkları

İnsanlığın çoğu hoşnut oldukça

Akıl ve akıl sağlığı terörize oldu

Onlar diyor ki (kim diyor?)

Kime söylüyorlar

Paralarını kim ödüyor

Yalanları kim söylüyor

Kim tebdilî

Kimin köleleri var

Starbakstan dolarları kim topluyor

Çiftliklerin yağını kim çıkartıyor

Kim kuruttu Kızılderililerin soyunu

Siyah ulusunu kim telef etmeye çalıştı

Kim yaşıyor Wall Street’te

O taşaklarını kesen

Anana tecavüz eden

Babanı linç eden ilk çiftlikte

Zift kimde, tüyleri kim aldı

Kibrit kimde, kim ateşe verdi

Kim öldürdü kim kiraladı

Kim Tanrı olduğunu söyledi

Kim Şeytan hâlâ

Kim en büyük

Kim en iyi

Kim benziyor İsa’ya

Her şeyi kim yarattı

En akıllı kim

En büyük kim

En zengin kim

Kim senin çirkin,

Kendisinin en yakışıklı olduğunu söyleyen

Sanatı kim tanımlıyor

Bilimi kim

Bombaları kim yapıyor

Silâhları kim

Köleleri alıp satan kim

İsimlerini sana veren kim

Seri katil Dahmer’ın

Deli olmadığını söyleyen kim

Kim? Kim? Kim?

Porto Riko’yu kim soydu

Yerlileri, Filipinliler’i, Manhattan,

Avustralya ve Hebrid Adaları’nı

Çinlilere afyonu kim dayattı

Binalar kimin

Para kimde

Kim düşünüyor

Senin komik olduğunu

Seni kim kilitledi

Gazeteler kimin

Köle gemisinin sahibi kim

Ordu kimin elinde

Sahte başkan kim

Yönetici kim

Bankacı kim

Kim? Kim? Kim?

Madenler kimin

Aklını kim karıştırdı

Ekmek kimde

Kim barışa muhtaç

Kimin savaşa ihtiyaç duyduğunu düşünüyorsun

Petrol kimde

Kim tek damla ter dökmüyor

Toprak kimde

Kim siyah değil

O kadar iri görünüp aslında büyük olmayan

Kim

Şehir kimde

Hava kimin

Suyun sahibi kim

Kulüben kimin

Kim çalıyor, çırpıyor, kandırıyor ve katlediyor

Bir de hakikati yalana kim çeviriyor

Kim sana görgüsüz diyor

En büyük evde yaşayan

En büyük suçu işleyen

Her vakit tatile çıkan

Kim

En fazla siyahı kim öldürdü

Yahudileri

İtalyanları

İrlandalıları

Afrikalıları

Japonları

Latinleri kim öldürdü

Kim? Kim? Kim?

Okyanusun sahibi kim

Uçaklar kimin

AVM’ler

Televizyon

Radyo kimin

Birine ait olduğu bilinmeyenler kimin

Gerçek sahip olmayanların sahibi kim

Gecekondular kimin

Şehirler kimin

Kanunları kim yapıyor

Bush’u kim başkan yaptı

Konfederasyon bayrağının dalgalanması gerektiğine

Kim inanıyor

Demokrasiden bahsedip yalan söyleyen kim

Vahiyler’deki Hayvan kim

Kim şu 666

Kim biliyor

İsa’nın çarmıha gerilmesine karar vereni

Şeytan kimin safında

Ermeni soykırımından kim zengin oldu

En büyük terörist kim

İncil’i kim değiştirdi

İnsanları kim öldürdü

En kötü kim

Hayatta kalmak gibi derdi olmayan kim

Kimin sömürgeleri var

Ülkeleri soyan kim

Dünyaya kim hükmediyor

İyi olduklarını söyleyip sadece kötülük yapan kim

En büyük cellât kim

Kim? Kim? Kim?

Petrol kimde

Daha fazla petrol isteyen kim

Yalanı anlayınca

Sana ne düşünmen gerektiğini kim söylüyor

Kim? Kim? Kim?

Bin Laden’i kim buldu, belki de şeytan

CIA’in parasını kim veriyor

Bombanın patlayacağını kim biliyordu

Florida, San Diego’ya teröristlerin uçmayı öğrendiğini

Kim biliyordu

Beş İsrailli’nin patlamayı neden filme aldıklarını

Kim biliyor

Kendi saflarını bir anlayışa dönüştüren

Güneş hiçbir yere gitmezken

Kim muhtaç fosil yakıta

Kredi kartlarını kim yapıyor

En büyük vergi kesintisi kimin lehine

Irkçılık karşıtı konferanstan

Kim çıkıp gidiyor

Malcolm’ı, Kennedy ve kardeşini kim öldürdü

Dr. King’i kim öldürdü

Kim istedi böyle bir şeyi

Katiller Lincoln’ın katiliyle bağlantılı mıydı?

Kim işgal etti Grenada’yı

Irk ayrımcılığından kim para kazandı

İrlanda’yı kim sömürge yaptı

Şili ve Nikaragua’yı kim yıktı sonra

David Sibeko, Chris Hani’yi kim öldürdü,

Biko, Cabral, Neruda, Allende,

Che Guevara, Sandino’yu öldürenler

Kabila’yı kim öldürdü, Lumumba, Mondlane,

Betty Shabazz, Die, Princess Di, Ralph Featherstone,

Küçük Bobby’yi katledenler

Mandela, Dhoruba, Geronimo,

Assata, Mumia, Garvey, Dashiell Hammett,

Alphaeus Hutton’ı kim hapse attı

Huey Newton, Fred Hampton,

Medgar Evers, Mikey Smith,

Walter Rodney’yi kim öldürdü,

Fidel’i zehirlemeye çalışanlar mı

Vietnamlıları zulüm altında tutmaya kim çalıştı

Lenin’in başına kim ödül koydu

Yahudileri fırınlara koyan kim

Bunu yapanlara kim yardım etti

Kim “Önce Amerika” dedi

Ve o sarı yıldızlara tamam diyen kim

Rosa Luxemburg’u, Liebknecht’i kim öldürdü

Rosenberg’leri kim katletti

ve tüm iyi insanları buza, falakaya

Toprağa sokan ve kaybeden kim

Cezayir, Libya, Haiti,

İran, Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt, Lübnan,

Suriye, Mısır, Ürdün ve Filistin’den zengin olan kim

Kongo’da insanların ellerini kim kesti

AIDS’i kim icat etti

Kızılderililerin battaniyelerinin içine

Kim koydu o mikropları

Kızılderililere dönük etnik temizliği

“Gözyaşlarının İzi”ni kim düşündü

Maine’i kim havaya uçurdu

İspanya-Amerika Savaşı’nı kim başlattı

Sharon’ı kim iktidara yeniden getirdi

Batista, Hitler, Bilbo,

Çang kay Şek’i kim destekledi

Pozitif Ayrımcılığın sürmesi gerektiğine karar veren kim

Yeniden İnşa, Yeni Akit,

Yeni Cephe, Büyük Toplum, kimin

Tom’un kıçını temizlemek kimin işi

Kim çıkıyor kalın bağırsağın ağzından

Condoliza’nın ne biçim bir sürtük olduğunu

Kim biliyor

Connelly’ye tahtadan bir zenci olması için

Para veren kim

Dahiler Ödülü’nü kim verdi mekân insanına

O alçalıp duran yere

Nkrumah’ı, Bishop’ı kim devirdi

Kim zehirledi Robeson’ı,

DuBois’i kim hapse atmaya kalktı

Rap Cemil Emin’e, Rosenberg’lere kim komplo kurdu

Garvey’ye,

The Scottsboro Boys’a,

Kırk yedide o on sinemacıya...

Reichstag Yangını’nı kim çıkardı

Dünya Ticaret Merkezi’nin bombalanacağını

Kim söyledi

İkiz Kuleler’deki 4.000 İsrailli çalışana

O gün evde kalmalarını kim söyledi

Sharon neden uzak durdu?

Kim? Kim? Kim?

Gazete diyor ki baykuş patladı

Şeytanın yüzünde okunuyor cd

Savaştan kim para kazandı

Korku ve yalan kimin arpalığı

Dünyanın böyle olmasını kim istiyor

Onun emperyalizmin ve ulusal baskının,

Terör ve şiddetin, açlık ve sefaletin

Hükmü altında olmasını kim istiyor

Cehennemin idaresi kimde?

Kim en güçlü

Hiç gördün mü Tanrı’yı

Ama herkes gördü

Şeytan’ı

Tıpkı patlayan bir baykuş gibi

Hayatında, beyninde, içinde

Şeytan’ı bilen bir baykuş gibi

Tüm gece, tüm gün baykuş gibi dinleyip

Patlıyorsun ateşte. Sorulan soruları duyuyoruz

Deli bir köpeğin ıslığı gibi o korkunç alevin içinde

Cehennem ateşinin asitli kusmuğu gibi bu soru

Kim, kim, kim, kim

Kiiiiim ve gene kiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim!

Emir Bereket