Liberal ve/veya muhafazakâr hâkimiyet altındaki düşman
sahasına girmek için sağlam kılıçlara ihtiyaç vardır. Teorik mücadele alanında
düşman sahasına girmek, yani liberallere ve/veya muhafazakârlara laf anlatmaya
çalışmak, sonuçta eldeki bulguru küflendirebilmektedir. Kılıç ise ancak
geçmişte dövülen çelikle güçlüdür.
Seksenlerde ve doksanlarda ortaya konulan ve düşman sahasına girme yönündeki tüm faaliyetler, düşman sahasında esir olmayla ya da o sahaya uyum sağlamayla sonuçlanmıştır. Söz konusu pratiklerin somut kazanımları olmamıştır.
Bu dönemde laf anlatılan, lafın benzetildiği “yeni sol” ve “yeni
sağ”ın ortak ana rahminin Soğuk Savaş olduğu görülememiştir. Neticede Soğuk
Savaş’ın tüm kültürel, ideolojik ve teorik havası, sosyalist hareketin içine
sızmıştır.
Düşman sahasına girildiği vakit ilk esneyen kılıçlar,
ardından belkemikleri olmuştur. Zaman içinde burnundan kıl aldırmayanlar, en
pespaye teorilerin acenteliğini üstlenir hâle gelmişlerdir.
İlgili dönemde batının tüm pisliği, ülkedeki esaslı
iki dinamik olan TKP ve Dev-Yol kanalıyla ülkeye akmıştır. Bu iki dinamiğin
dışındakilerse en fazla onlar gibi olamamışlığın çırpınışı içindedirler ve tüm
pratikleri onlar gibi olmak üzerinedir. Kimse, bu teorik hâkimiyet meselesinden
vazgeçmemiş, bu iki politik çizginin teorik, ideolojik, politik rüzgârına
saçlarını kaptırmıştır.
* * *
Sol, esasında tam da bu kadar az olmak istediği için
azdır. Eldeki malzemenin piyasa değeri açısından alıcısının seçkin ve kıymetli
olmasını isteyen, gene odur. Sonuçta tahkimat, bu seçkinliğe ve kıymete göre
yapılmıştır. Yani her örgüt, esas olarak teorisini ulaşmak istediği kadro
tipolojisine göre eğip bükmüştür. Tersten, ideal kadro için teori, iyice rafine
edilmiştir.
Marksizm açısındansa; mesele, onu devrimlerin
istibdadından ve tasallutundan kurtarmaya kilitlenmiştir. Marksizmi ya da
sosyalizmi kurtardığını söyleyenler, düşman sahasına girdiklerini iddia
edenlerdir. Oradan edindikleriyle verili Marksizme ve sosyalizme bir biçimde
savaş açmışlardır.
Batıdaki gibi özgün bir anarşizmin bu topraklarda
kökleşmemesinin nedeni de buradadır. Liberalizmden alınan silâhlar, Marksizme
ve sosyalizme anarşizm adı altında çevrilmişlerdir. Engels’in yıllar öncesinden
yaptığı, “döne dolaşa anarşizmle hesaplaşmak gerekir” uyarısının anlamı
buradadır.
Belirli bir yerden bakıldığında, geçmiş devrimlerin
istibdadından ve tasallutundan kurtulma istemi, muradı, kadrolara ve kitlelere
geleceğin devrimi için gerekliymiş gibi aksettirilmiştir. Oysa tam tersi
geçerlidir: geçmiş devrimlerin “kul”u ve “emir eri” olmaksızın geleceğin
devrimine uzanmak mümkün değildir. Tarihteki tüm devrimlerin devrim olmak
üzerinden ortak bir “kader”i paylaştığı açıktır. İfrat veya tefritle bu
kaderden kaçmak, anarşizmin teorik ve pratik âlemine sığınmakla
sonuçlanmaktadır. Anarşizm, hep, devrimlerin zafere yürüyen değil, yenilgiye
düşen tarafında var olur.
* * *
Devrimlerin tarihten silinmesi talebi, ister istemez
kadroları yan, tali yollara sevk etmiştir. Sonuçta belirli devrimlerin
gölgesinde yürüyen akademik tartışmaların meselenin özünü ve aslını teşkil
ettiği söylenmeye başlanmıştır. Dolayısıyla, kurtuluşumuz Mao değil, Althusser
okumaktan geçecektir.
Aslında Althusser, FKP içerisinde Çin Devrimi’nin,
özelde Kültür Devrimi’nin yarattığı dalgayı dindirme operasyonunun adıdır.
Benzer bir tespit, Lukacs ve Gramsci için de yapılabilir. Bu iki isimde ise
Komintern, başat role sahiptir.
Bugün de kadroların Marx-Engels’ten başlayıp devrimler
tarihi içinde pişen kadrolar ve dinamikler yerine, bu tip isimleri okuması ve
allame-i cihan kesilmesi, teslimiyet bayrağını çektiğimizin bir göstergesidir.
Devrimlerle salt başarıcı bir yerden ilişki kuran, ilk kazada hemen daha
güvenli düşünsel kovuklar arayan öznelerin devrimden kaçtıkları açıktır.
Zira sağlam kılıç ve belkemiği olmaksızın hareket
etmek mümkün değildir. Tabii ki düşman arazisine girmek zorunludur, neticede
bu, savaşın, mücadelenin emridir, ama bu işlem, sırf devrimin
sorumluluklarından kaçmak ve düşmana sığınmak için gerçekleştirilemez.
* * *
Bugün sol bir özne, devrimlerin kadrolarını ve
dinamiklerini okumak yerine, onlar üzerine, bir tez ve makale konusu olarak,
akademik çalışmalar ifa etmiş isimleri okuyorsa, nasıl bir kadro ve nasıl bir
dinamik öngördüğünü de dolayısıyla itiraf etmektedir. Bu kadro ve dinamik
tasavvurunun kılıç tutacak ne eli ne niyeti vardır. Söz konusu tasavvur,
akademi içi kadrolaşmaya ve oranın dinamiklerine teslim olmaya kilitlidir.
Düşman sahasına girme konusunda, buna karşı konulan
direnci pazarlayanlar da çıkacaktır. Yani saf Marksizmi ya da sosyalizmi kendi
özel kasasında tuttuğunu söyleyenler, elini sıcak sudan soğuk suya sokmak
istemeyenleri doğalında örgütleyecektir.
* * *
Müslüman âleme girmek, elbette Müslümanlaşmayla
sonuçlanacaktır, zira örgütleyen örgütlenecektir. Burada müdahale ve mücadele,
kendi “İslam”ını koşulluyorsa, düşman sahasına girmenin bir anlamı olacaktır.
İslam ve sosyalizm, iki kopuk elektrik teli gibi birbirine değdiğinde, Mao’nun
tabiriyle, kurumuş bu bozkır alev alacaktır, bu kesindir. Ama bunun için
tellere gelecek elektriği kendi mülküne alanlardan ve ona mani olanlardan
kurtulmak zorunludur. İslam ve sosyalizm, devrim tarihinin parçası olmakla, söz
konusu akımın gerçekleşeceği düzlemde, yan yanadır. Mesele, yalıtkanlardan
kurtulmaktır.
Bugün yakınlaşma imkânı AKP iktidarı ile mümkün
olmuştur. Aslında ana yalıtkan, bu gerçekliktir. Yüzeydeki yakınlaşma, dipteki
uzaklaşmayı gizler. Benzer bir tespiti HDK dâhilinde yakınlaşan örgütler için
de yapmak mümkündür. Bu örgütler, daha da uzaklaştıklarını gizlemek için HDK
bünyesindedirler ve HDK, aslında salt bunun için vardır.
İslam ile sol arasındaki yakınlaşma da esasta her iki
tarafın liberalleri ve muhafazakârları arasında gerçekleşmektedir. Devrimin
hattı henüz oluşmamıştır. Çünkü yakınlaştıran, yakınlaştıracak olan, sadece
devrimdir.
Dolayısıyla, bugün Müslüman âlemdeki çalkantıda AKP
ajanları mevcuttur ve bu kişiler/çevreler, liberal bir yerden “iktidar”
eleştirisi yapmaktadırlar. Lenin sevilsin ya da sevilmesin, onun devrimin
kadrosu olarak söylediği şu söz, hakikati tüm yakıcılığı ile taşımaktadır: “Her
devrimin temel sorunu, iktidar sorunudur.”
Yani iktidar kaçkını veya “iktidar bizi yozlaştırır”
terennümlerinin örtük veya açıktan AKP ağzından çıktığını bilmek gerekir.
Kapitalizmi iktidarı almadan “çatırdatmak” veya onu iktidardan kaçtığımız
ölçüsünde silikleştirdiğimizi zannetmek, büyük bir yanılgıdır. Tersten,
kapitalizmin istediği, tam da budur.
Latin Avrupa’nın Soğuk Savaş teorisyenlerinin ABD’nin
dibindeki Latin Amerikalılara öğütlediği tezlerin Ortadoğu’da cari olduğunu
düşünmek, ciddi bir sapmadır. Tamam, Soğuk Savaş’ta yenildik, ama o kadar da
değil!
* * *
Esasında İslam da bu Soğuk Savaş ideolojisine, “Kur’an
Müslümanlığı”nı “sapıklık” olarak gören Fethullah Gülen’e, yani bir Soğuk Savaş
erine yenilmiştir. “O kadar da değil!” ise Müslümanların o erin tabi olduğu
askerî hiyerarşiye karşı devrimci bir hiyerarşi kurması zorunludur.
Bu anlamda, devrime ve devrimin kurduğu hiyerarşilere,
disipline küfretmeyi iş zannedenlerin yalanlarından uzak durmak gerekir.
Sürekli, açıktan ve örtük olarak, “biz, öyle hiyerarşi kurmayacağız, biz, öyle
devrim yapmayacağız” diyerek birilerine hoş görünmek, esasında “devrim
yapmayacağım, bu Soğuk Savaş ordularına karşı ses çıkarmayacağım” demektir.
Müslüman komünist bir isim olan Hintli Hasret Muhani,
“Sovyet” sözcüğünün eşitlik anlamındaki “seviye” sözcüğünden türediğini bile
söylemektedir. Tüm bu pratiğe karşın gizli ya da açık AKP’lilerin iktidar
oldukları için Müslüman âlemden zuhur edecek her türden iktidar alternatifini
biraz sol, biraz anarşizm biraz da liberalizm isimli dalgakıranlarla kesmek
niyetinde olduğu görülmemektedir. Sonuçta laf, kendine uygun insanı
çağırmaktadır. Yani devrimler tarihinden uzak ya da kopuk her laf, uzak ya da
kopuk kadrolarla ve dinamiklerle buluşabilir.
Bu açıdan, mantık ilminde sıkça dile getirilen,
mugalâtalara ya da mantıksal safsatalara başvurmadan, devrimler tarihinin
verili toplumsal-politik pratiğimizle herdem okunması zorunludur.
* * *
Peygamber’e bağlanmak, ama bu bağlanmayı O’nu
liberalizmin, bir tür sosyalizmin ya da anarşizmin peygamberi kılarak
gerçekleştirmek, O’nu devrimler tarihinden ve dolayısıyla toplumsal-politik
olandan kesip ayıracaktır. Yani devrimlerin kadrolarının ve dinamiklerinin
birlikte, tarihsel-toplumsal bağlamı içinde, süreklilik-kopuş üzerinden
anlaşılması gerekir.
Ekim Devrimi’ni tarihe gömmek için Lenin’ci olmak
yeterlidir. Aynı şekilde İsevî gibi Muhammedî olmak, ama onu tarihsel
devrimcilikten tecrit etmek, İslam denilen devrimi silecektir. İslam,
karşı-devrimcilik ya da devrim kaçkınlığı ile değil, tam da devrimle nefes
alır, can bulur. Meseleyi şahsîleştirdiğimizde, devrimi belirli bir şahsa
kapattığımızda, teorik, ideolojik ve politik mücadelede sürekli şahsî olan
aranıp bulunacak, birlikte iş yapacak kimse aranmayacak, birileri varsa bile,
ortak bir iş belirlenemeyecektir.
* * *
Tahkimatın yan ve tali yollara değil, devrim yoluna,
devrimlerin kadrolarıyla ve dinamikleriyle maddîleşen yola yapılması şarttır.
Devrimci varsa devrim de vardır. Devrim yoksa devrimci de yoktur.
Akademi, devrim yoluna ve devrime tabi kılınmışsa
önemlidir. Böyle değilse, Marx’tan beri bildiğimiz üzere, akademi, yani işi
gücü teori üretmek olan mekân, devrim bir daha olmasın diye sürekli yıkılıp
kurulur.
Bu anlamda Guattari ve Deleuze gibi isimler, 68
kalkışması ile tanımlıdırlar. Burada dert, “bir daha böyle bir kalkışma
olmasın”dır. Aynı bireysel ve psikolojik kodlar üzerinden dönemin devrimci
öznelerine yöneltilen okuma da, örneğin RAF’ı rafa kaldırmak içindir, RAF olmak
için değil. Zira bu okumalar, birey bütünlüğünün su sızdırmazlığına dairdir.
Döne dolaşa mesele, düşman sahasında karşılaşılan liberalden ya da
muhafazakârdan işitilen, “insan önce kendinde devrim yapmalı” cümlesine
kilitlenir. Eksik olunduğu önbilinciyle başka kadrolar ve dinamikler aramak
yerine, her birey, su sızdıran yerlerini özellikle kendi akademik disiplininden
edindiği çimentoyu kendi hayat pratiğinin çamuruyla karıştırıp ürettiği harçla
sıvamakla yetinir. Sol, o kadar yaralıdır ki her köşe başında bu pratik sürekli
yinelenmektedir.
Teorik tahkimat, Marksistler açısından devrimsiz,
havada asılı, steril bir Marx-Engels’e, hatta Engels de kirli bulunup Marx’a,
Lenin şahsında devrim öncesi veya sonrası gene devrimsiz, havada asılı ve
steril bir Lenin’e yapılmaktadır.
Benzer bir maraz İslamcılar açısından da mevcuttur,
onların da Kur’an’a veya Peygamber’e kapattıkları bir kurgudan söz edilebilir.
Fethullah Gülen, iktidar üzerinden formatlanan Hadis ideolojisinin Kur’an’a
üstün olduğunu söylerken, mücadele etmeyi değil, mücadeleyi öldürmeyi
öngörmektedir. Aynı niyet, Marksizmi ve sosyalizmi saf tutmaya çalışanlarda da
vardır. Marazlardan kurtulma pratiği, maraz çıkartamaz, teorisini saf tutansa
kimseyle saf tutamaz.
Eren Balkır
10 Mayıs 2013
0 Yorum:
Yorum Gönder