Sayın
Vatandaş Guesde,
Benimle
herhangi bir ilişkisi olan hiçbir Fransız mülteci, size duyduğum derin
sempatiden ya da çalışmalarınıza duyduğum büyük ilgiden şüphe duymaz. Militan
sosyalizmin Fransa’da elbette pek çok destekçisi var, ancak sizin gibi bilgiyi
cesaret ve adanmışlıkla birleştirebilen çok az kişi var. Blanqui’nin sizin
inisiyatifiniz sayesinde seçilmesi, iktidardaki sonradan görmelerin size
çektirdiği acıların ve hakaretlerin ilk telafisidir.[1]
Yasama
meclisinin Paris’e dönüşü söz konusu olduğunda, hem Lissagaray’a hem de
Longuet’ye makalelerinizle aynı doğrultuda konuştum.[2] Sonuçta, bu konudaki
tartışmalara, konunun kendisinden daha fazla önem verdim, Messieurs les
Gambettistes’in Versailles’da bitki yetiştirmektense Paris’te yaşamayı tercih
edeceğine iyice ikna oldum.[3]
Fransa’daki
sosyalistlerin önündeki en büyük görev, bağımsız ve militan bir işçi partisinin
örgütlenmesidir. Kentlerle sınırlı kalmayıp kırlara da yayılması gereken bu
örgütlenme, ancak propaganda ve sürekli mücadele yoluyla, her zaman o anın
verili koşullarına, güncel gerekliliklere uygun bir gündelik mücadele yoluyla
başarılabilir. Sadece ölümünden sonra Jakobenler, devrimci eylemin tek bir
biçimini, patlayıcı biçimini bilirler. Bu, egemen toplumsal konumları işgal
edene kadar kalkanlarını hiç kaldırmamış olan burjuvalar için çok doğaldır.
Benim
kanaatime göre patlayıcı biçimdeki devrim, bu kez Batı’dan değil, Doğu’dan –
Rusya’dan – başlayacaktır. İlk olarak, şiddetli bir ayaklanmanın tarihsel bir
zorunluluk haline geldiği diğer iki büyük despotizm (okunaksız[4]) Avusturya ve
Almanya’da tepki gösterecektir. Bu genel kriz anında Avrupa’nın, Fransız
proletaryasını hâlihazırda bir işçi partisi olarak kurulmuş ve rolünü oynamaya
hazır durumda bulunması son derece önemlidir. İngiltere’ye gelince, toplumsal
dönüşümünün maddi unsurları fazlasıyla mevcuttur, ancak eksik olan, itici
ruhtur. Bu ruh, ancak kıtasal olayların patlamasıyla oluşacaktır. İngiliz işçi
sınıfının büyük bölümünün durumu ne kadar sefil olursa olsun, yine de bir
dereceye kadar İngiltere’nin dünya pazarındaki imparatorluğuna katıldığını ya
da daha da kötüsü, kendisinin buna katıldığını hayal ettiğini asla
unutmamalıyız.
Longuet
üzerine birkaç söz. Onun kişisel düşmanınız olduğunu düşünürseniz ona haksızlık
etmiş olursunuz. Aksine, birkaç cilveli göçmen tarafından davet edilmesine
rağmen, kendisini şakaların içine çekilmesine izin vermedi. İzlenmesi gereken
taktikler konusunda onun görüşleri bazen sizinkilerden farklı olsa da, temelde
farklı olduklarını düşünmüyorum.[5] Son olarak, aile ilişkileri ve
dostlukların, hiçbir zaman sapmadığım siyasi çizgim üzerinde hiçbir etkisi
olamaz.
En
kısa zamanda özgürlüğünüze ve sağlığınıza kavuşmanız umuduyla.
Çok
samimi dostunuz Karl Marx.[6]
10 Mayıs 1879
41 Maitland Park Road Londra NW
Çeviri: Köstebek
* * *
Jules Guesde’den Cevap
Sayın
vatandaşımız,
Gösterdiğiniz
sempati ve saygı için çok minnettarım ve Enternasyonal konusunda sizinle fikir
ayrılığına düştüğüm zamanlarda bile Komünist Manifesto ve Kapital’in
yazarına her zaman büyük bir hayranlık duyduğuma inanmanızı rica ediyorum.[7]
Bugün
şunu söyleyebilirim ki, sizi daha iyi tanımış olsaydım, bu anlaşmazlık – en
azından benim açımdan – asla ortaya çıkmazdı.
Çünkü
mektubunuzdaki her şeyi düşünüyorum – ve her zaman da düşündüm.
Eğer
ben bir devrimciysem, eğer sizin gibi toplumsal sorunun kolektivist ya da
komünist bir doğrultuda üstesinden gelmek için gücün gerekliliğine inanıyorsam,
sizin gibi ben de -belki Rusya’da gerekli olan- ne Fransa’da, ne Almanya’da, ne
de İtalya’da devrimin aciliyetlerinden hiçbirine karşılık gelmeyen Blanqui
tarzı hareketlerin amansız muhalifiyim.[8] Bunu Radical’de
Opéra Comique’deki isyancılara karşı yürüttüğüm kampanyadan anlayabilirsiniz.
Ben
de sizin gibi, eylemi düşünmeden önce, sürekli olduğu kadar geniş bir
propagandanın yardımıyla bir parti, bilinçli bir ordu kurmamız gerektiğine
inanıyorum.
Ben
de sizin gibi sadece var olanı yok etmenin istediğimiz şeyi inşa etmek için
yeterli olacağına inanmıyorum ve aşağı yukarı uzun bir süre hareketin yukarıdan
yönlendirilmesi gerekeceğini düşünüyorum.
İşte
bu koşullar altında, döndüğümden beri, gerçekleşmek üzere olan olaylar
karşısında haklı olarak “son derece önemli” olduğunu belirttiğiniz bu “bağımsız
ve militan işçi partisini” kurmakla meşgulüm.
Ancak
bu işçi partisinin hem “bağımsız” hem de “militan” olabilmesi için, Fransız
proletaryasının burjuva radikalizminin saptırmalarından kurtarılması ve
kurtuluşunun ancak mücadele yoluyla gerçekleşebileceğine ikna edilmesi şarttır.
İşçilerimizi
hala burjuva radikalizminin sularında tutan kabloyu kesmek ve onlara
dostane ya da barışçıl çözümlerin (işbirliği, bankalar vb.) yararsızlığını
göstermek, şu anda başarıya ulaşma yolunda ilerleyen iki yönlü planımız
olmalıydı ve oldu.[9] Sadece Longuet’yi değil, Vallès ve Jourde’u da kınadığım
şey, oyunumuzu bozmak ve makaleleri ölçüsünde, bizimkinin karşısındaki tarafa
yasaklamanın ağırlığını koymaktı.
Ama
Longuet’yi hiçbir zaman kişisel bir düşman olarak görmedim, benim onun düşmanı
olduğum kadar. Bundan emin olabilirsiniz.
Sürgünde
olduğu için Paris’teki ve Fransa’daki gerçek durumdan habersiz olması
gerekirken, burjuva liberalizmi ve devrimci sosyalizm tarafından paylaşılan bir
gazetede devrimci sosyalizme karşı bir pozisyon almasına hayret ettim ve ona en
iyi ihtimalle acıdım.
La
Révolution’da ortaya koymaya başladığı “sosyalist program” bile,
işçi sınıfı Fransa’mızın tek kurtuluşunu, geliştirdiği tüm gayrimenkul ve
menkul sermayeye kolektif olarak el konulmasında görmeye başladığı bir zamanda,
bir hatadır ve çok büyük bir hatadır. Enternasyonal’in programı bu mu? Hadi
ama! Bu, olsa olsa Jura federasyonunun Prudoncularının programıdır. Ve neyse ki
bizim işçilerimiz, işçilerimizin en akıllıları, Proudhon’dan ve onun mutualist
‘şakalarından’ geri döndüler.
Tüm
bu ayrıntılara girdiğim için özür dilerim, ancak bazı insanlara karşı olan
huysuzluğumu açıklamanın yanı sıra, burada neler olup bittiği ve ne yaptığımız
hakkında size bir fikir verecektir.
Eğer
bu kadar hasta ve perişan olmasaydım, size bir sonraki ziyaretimden bahseder,
sizinle uzun uzun konuşmayı çok isterdim. Ancak elimde ne fiziksel ne de maddi
imkânlar var. Size teşekkürlerimi ve bağlılığımın teminatını göndermekle
yetinmek zorundayım.
Size
ve Devrim’e
Jules Guesde
Dipnotlar:
[1] Marx’ın büyük saygı duyduğu Auguste Blanqui (1805-1881) Nisan 1879’da
Meclis’e seçildi, ancak sadece birkaç ay görev yaptı, meclis üyeliği Haziran
ayında geçersiz sayıldı; ancak yine de seçim kampanyasının amacı olan
hapishaneden serbest bırakıldı.
[2]
Prosper-Olivier Lissagaray (1838-1901) ve Charles Longuet (1839-1903) Komün’e katılmış iki büyük figürdü. Lissagaray,
bir süre Marx’ın ailesiyle birlikte kalmış ve Komün’ün tarihini yazmıştı,
Longuet ise Marx’ın damadıydı.
[3]
Ulusal Meclis Komün’den beri Versailles’da bulunuyordu. Léon Gambetta bir
cumhuriyetçiydi ve o sırada alt meclisin başkanıydı. Parlamento nihayet Haziran
ayında Versailles’dan Paris’e geri taşındı.
[4]
Metni Actuel Marx’ta ilk olarak yayınlayan Jean-Numa Ducange, “bazı
kelimelerin deşifre edilmesi imkânsız olduğunda okunaksız notlarla
birlikte yeniden ürettik. Gerçekliği kesin olmayan bazı kelimeler de kalın ve
italik olarak belirtilmiştir” notunu düşmüştür.
[5]
Charles Longuet, 1872’den beri Marx’ın kızlarından biri olan Jenny ile evliydi.
[6]
Mektup ve Guesde’nin zaten bilinen cevabı aşağıda yer almaktadır.
[7]
Komün’den sonra İsviçre’de sürgünde bulunan Jules Guesde, başlangıçta bir
anarşistti ve Karl Marx’a karşı bazı sert metinler yayınladı.
[8]
Jules Vallès’in de yer aldığı Napolyon III’e suikast girişimine (5 Temmuz 1853,
“Complot de l’Opéra Comique” olarak bilinir) gönderme.
[9] 1880’deki affa kadar Fransa’ya dönmelerine izin verilmeyen Komünarların yasaklanmasına atıf.
0 Yorum:
Yorum Gönder