Öngörülü bir isim, askerî stratejist ve halk
örgütçüsü, bunlar Zapatista Millî Kurtuluş Ordusu’nun (EZLN) yeni
subcomandantesinin bazı özellikleri. 1994 Ocak’ının ilk günlerinde Binbaşı
Moisés olarak biliniyordu, sonrasında 2003’te yarbay oldu. Bugün (14 Şubat)
Zapatista askerî lideri ve sözcüsü Subcomandante Marcos tarafından isyan
güçlerinin yeni subcomandantesi (altkomutan) olarak takdim edildi.
Altkomutan Marcos, yeni atamayla ile ilgili
duyurusunda şu sözleri sarf ediyor: “Sizlere bizden birini, İsyan Ordusu’nun
Altkomutanı, yoldaşımız Moisés’i takdim etmek isterim. O kapımıza göz kulak
olan biri, sesi hepimizin sesi. Onu dinlemenizi, ona kendimize baktığımız gibi
bakmanızı istiyorum.”
Moisés, EZLN’nin halka yönelik faaliyetlerinde
herkesçe bilinen komutanlardan biri. Moisés’i ilk kez, 16 Şubat 1994’te,
EZLN’li savaş tutsağı General Absalon Castellanos’un teslimi süresince, savaşın
başlamasından sonra Zapatista’nın kamusal etkinliklerinin başlangıcını teşkil
eden bu olayın başında gördük. Bu olayda savaşın ilk günlerinde tutsak edilen
yüzlerce Zapatista tutsağına karşı uyguladığı acımasız pratikleri ile bilinen
eski Chiapas valisi ile değiştokuş yapılmıştı. Söz konusu olay, savaşın gidişatına
dair bir yığın sembolle yüklüdür. Bu eylem, valinin, bizzat kendisinin
aşağıladığı, hapse attığı ve katlettiği kişilerce affedilmesinin ağırlığını
taşımaya mahkûm edilmesi anlamına gelen ahlâkî bir hareketti esasında.
“"Savaş tutsağı General Absalon Castellanos
Dominguez’i almak için bulunuyordum orada. Özetle Halk Ordusu, Zapatista Millî
Kurtuluş Ordusu savaşçılarla düşmanlar arasında gidip gelerek sürece hizmet
etti. Askerî onurun değeri yegâne köprüydü. Bu köprüyü sadece gerçek insanlar
kullanır. Onuruyla savaşanlar onuruyla konuşur.” O vakit Binbaşı Moisés’in
ağzından çıkan bu cümleler, 19 yıllık mücadelenin en duygusal olaylarından biri
ile ilgiliydi: bu olayda kamuoyu ilk kez Guadalupe Tepeyac’taki Zapatista
destek üslerini görme imkânı bulmuştu.
Altkomutan Moisés, Meksika’nın Chiapas eyaletindeki
Los Altos bölgesinin dağlarında yaşayan bir yerli Maya halkı olan Tzetal
halkına mensuptur. Kendi ifadesiyle, örgüte 1983’te katılır. Hazırlık
çalışmaları dâhilinde kente gönderilir, burada gizli bir evde, ileride komutanı
olacak olan Altkomutan Pedro ile tanışır. Moisés Pedro’nun sağ kolu olur.
Sonrasında Moisés Altkomutan Marcos’a da çok yakın bir isimdir. O ayrıca Las
Margaritas’taki Tojolabal vadisinde yaşayan halkın örgütlenmesi çalışmalarına
da dâhil olur. Köy köy, ev ev gezerek mücadelenin gerekçelerini izah eder.
Moisés boyca kısadır ama devasa bir kalbe ve politik
bir vizyona sahiptir. Her zaman o siyah askerî şapkası başındadır. Tzeltal’ı
derinden onurlandıran bir mizah anlayışı ile yüklüdür. O, 9 Şubat 1995’te
hükümet EZLN’ye ihanet ettikten sonra, görevden el çektiğinde Marcos ile
birlikte olan isimlerden biridir. Tam da bu nedenle ilgili döneme dair yazının
önemli bir bölümünde ikili hep birlikte resmedilir.
Moisés, Altkomutan Marcos ile Pedro’nun yaptıkları son
toplantılara tanıklık eden isimlerden biridir, zira o dönemde Pedro’nun komutan
muavinidir. Moisés’in naklettiği kadarıyla iki komutan savaşa neden girilmesi
gerektiğini uzun uzun tartışmışlardır. Her iki isim de “birimiz geride kalsın,
diğeri düşerse onun yerini alsın” kararında ortaklaşır. Ancak her iki komutan
da savaş alanına atılır, biri San Cristobal de las Casas’ın ele geçirilmesi
için yapılan savaşa katılır, diğeri de aynı sabah gerçekleşen çatışmada
öldürüldüğü Las Margaritas’a gider. İsyan birlikleri komutansız kalır ancak
sonrasında bölgedeki operasyonun kontrolü ve kumandası için yeni bir altkomutan
belirlenir.
Gen. Absalom’un teslim edilmesi ardından, katedral
diyalogları başlar, isyan bölgesi sivil topluma ve medyaya açılır,
Zapatistaların kamusal faaliyetlerinin önemli bir bölümü Tojolabal vadisine
taşınır, burada Altkomutan Marcos’un yanında hep Binbaşı Moisés, Komutan Tacho
ve bölgenin diğer askerî ve sivil liderleri vardır.
İlk aylarda ve yıllarda Moisés, örgüt içerisindeki
çalışmalarına ek olarak millî ve milletlerarası sivil toplumun önemli bir
bölümüne temsilci olarak takdim edilir. O, Zapatista mücadelesinin nasıl
başladığını, barışçıl ve politik faaliyetlerinin nedenlerini ve içeriğini izah
eden mülâkatlar verir, bu konuşmalarında öncülü Özerk Belediyeler Birliği’nin
kurucu bileşeni olan Juntas de Buen Gobierno’nun (Âdil Hükümet Şurası) amacı ve
işlevlerini anlatır.
2005’te, Lacandona Ormanı Altıncı Deklarasyonu’nun
yayınlanması ile Moisés genel komutanlık tarafından “Intergalaktik” olarak
bilinen komisyonda milletlerarası işler sorumluluğuna atanır. Bu dönem boyunca
Delege Sıfır (altkomutan Marcos) Öteki Kampanyası dâhilinde tüm ülkeyi
gezerken, Yarbay başka ülkelerden gelen ziyaretçileri kabul eder ve
milletlerarası toplantılara selâm mesajları gönderir.
EZLN’nin yirminci kuruluş yıldönümünde sabrı ve
karakteri ile herkesin tanıdığı Moisés şu tespiti yapar: “Bizim yolumuz önce
uygula sonra teorisini yap fikri üzerine kuruludur. Politik partiler ve hükümet
Yerli halkların tanınmasını reddettiklerinde yaşanan ihanetin ardından bizim bu
işi nasıl yapacağımızı görmemiz mümkün oldu.”
Şurası kesin ki Altkomutan Moisés kendisine ait şu
ifadeye gururla katılacaktır: “Bence eğer devrimci olacaksanız, sizin sonuna
dek devrimci olmanız gerekir, çünkü eğer bir devrimci kendi sorumluluklarını
tam anlamıyla yerine getirmezse ya da halkı terk ederse yapılan işlerin de bir
kıymeti kalmaz. Aynı ülkenin, Meksika’nın başka eyaletlerinden ve dünyanın
çeşitli ülkelerinden gelip mücadeleye katılan erkek ve kız kardeşler olarak
bizim bu sorumluluğu üstlenmemiz gerekir.”
Ve o bizatihi bu sorumluluğu üstlenmiş bir kişidir.
Gloria Muñoz Ramírez
17 Şubat 2013
Kaynak
0 Yorum:
Yorum Gönder