Aks

Bölgede Sykes-Picot’ya düşman ve karşıt olan iki eğilim var: PKK ve IŞİD. Düne kadar sınır çalışmaları yapan, “sınır varsa suç vardır” diyen kimi akademisyenlerin (Neşe Özgen) Gaziantep’te patlayan bomba sonrası dile getirdikleri “sınırlara duvar örülsün” talepleri, iki eğilim arasındaki gerilim eliyle biçimleniyor. O talepler devlete hizmet ediyor.

Ülke, ekonomi-politik, jeopolitik ve biyopolitik açıdan belirli çelişkilerin tezahürü olarak varoluyor. Bu üç alanın uzmanları türüyor, gevezeliklerini yarıştırıyorlar. Hepsi de başta belirlenen Misak’a bağlılar. AKP ile IŞİD ilişkilendirmesi, doğrudan kemalizme eklemleniyor. IŞİD saldırıları sonrası herkes polisleşiyor, “duvarlar çekilsin” deniliyor, “tüm insanlar birbirinin muhbiri olsun” talebinde bulunuluyor. Yeminler ediliyor.

Sonra Erdoğan, Gaziantep saldırısı ardından, “ezanlar susmayacak” diyor, bu laf ondaki örtük IŞİD zihniyetine bağlanıyor. Esasında söz konusu laf, ezanın millileştirilmiş olduğunu ifade ediyor. Tayfun Atay, “ehvenişer, şerlerin en kötüsüdür”[1] lafının Mustafa Kemal’e ait olduğunu biliyor ve bu lafı bu yüzden veciz bir ifade olarak öneriyor. Erdoğan’daki IŞİD gösterilerek Kemalist devlet aklanıyor. AKP, zaten bunun için var. Bugün “kemalizm otuzlarda bitti” ya da “ben sosyalistim-komünistim, kemalizmle ne alakam var!” denilmesinin bir anlamı bulunmuyor.

IŞİD konusunda kim konuşuyorsa, (misal Eren Erdem) belirli gerçekleri örtbas etmek amacıyla konuşuyor. Zira AKP, IŞİD’in muhatabı olamayacak kadar acz içerisinde bir yapı. O, Erdoğan’ın saraya alınması ile lağv edilmiş bir parti. Dolayısıyla, “IŞİD” derken emperyalizmden söz etmeyenler, yalan söylüyorlar. Saray gladyosundan söz edenler, gerçek gladyoyu temize çıkartıyorlar. Ona çalışıyorlar.

Emperyalizmden söz etmeleri mümkün değil, çünkü “anti-emperyalizm”, lügatten epey zaman önce çıkartıldı.[2] Artık arkaik, geri bir terim olarak alay konusu ediliyor. Özneler, ne kendilerini özne kılan süreçlerin sorgulanmasına izin veriyorlar ne de o süreçleri sorgulayabiliyorlar. Hepsi de biraz daha hayatta kalabilmek için içte ve dışta esen rüzgârlarla şişiriyorlar yelkenlerini. Tüm yapılar, bu sürece katkı sunan birer operasyonel unsura dönüştürülüyorlar. Halkla, gerçekle, acıyla, dertle, öfkeyle temas kurmak, aşağılık bir şey olarak görülüyor.

Her şeyi ve herkesi kendisine kul-köle etme derdindeki küçük burjuva yaklaşım, devlet ve demokrasi katında kendi muadillerini buluyor. Bugün “ABD bölgedeki gericiliklerin kökünü kazımak ve Kürd’ü özgürleştirmek için geldi” diyenlere rastlanıyor. Onca direniş türküsü, orkestraya mağlup oluyor. Yirmi yıl önce liberallerin sözlerini AKP gerçeğe döküyor ama AKP’nin kitleyi tutması için onun hâlâ faşist bir yapı olarak sergilenmesi gerekiyor. Sol, ne faşizme ne de liberalizme had bildirebiliyor, çünkü haddini onlar tayin ediyor.

Solun trajedisi, “Bana bak! Hey Avanak! Üç telinde üç sıska bülbül öten üç telli saz dağlarla dalgalarla kütleleri ileri atamaz” diyen Nâzım’ın şiirlerini bağlama-gitar eşliğinde besteliyor olmasında karşılık buluyor. Bugün o Nâzım’ın yeni yoldaşları “IŞİD de PKK de bozguna uğrayacak”[3] diyor. Batonu kim sallıyor, ona bakmak gerekiyor. İlericilik edebiyatı üzerinden Sovyetler’e bağlanmış, sosyalist olmuş kesimler, bu küçük burjuvalıklarını her dem bugünü aşağılayarak, apolitikleşerek gizleme yoluna gidiyorlar. Bugünkü güç ilişkilerine ne akıl erdirebiliyorlar ne de o ilişkiler içinde halkın gücü olarak yer alabiliyorlar. Kucağındaki kediyi okşayıp senfoni dinlemeyi sosyalizm zannediyorlar.

AKP’li gazeteciler, IŞİD’in ve PKK’nin “yalancı cennet” çağrılarını eleştiriyorlar. Herkesi bugüne, bugündeki güç ilişkilerine kul-köle etme derdindeler. Fethullah ile ideolojik ilişki kuranların hepsi, zorunlu olarak bugünün misakına bağlanıyorlar. Orkestra, bu şekilde yol alıyor. Özetle, herkes bugünden kaçırılıp tekrar bugündeki güç ilişkileri önünde diz çöktürülüyor.

Düne kadar herkesi CHP hizasına boncuk gibi dizme derdinde olan İrfan Aktan[4], Ahmet Şık üzerinden, bu sefer AKP’yi işaret ediyor. Aktan, Cemil Bayık’ın “Gülenciler milliyetçi ve Kürt düşmanı. Biz onlarla temasa geçerek onları bu çizgiden uzaklaştırmak istedik ama onlar yanaşmadılar” sözünü aktarıyor. Siyasi akıl bu eksende ilerliyor. Herkes, birbiri üzerinden gizli mesajlar bırakıyorlar semaya.

İsmail Saymaz[5] MİT raporlarına ulaştığını dile getiriyorsa, MİT mensubu olduğunu ikrar ediyor demektir. Saymaz, “IŞİD Türkiye’nin sorunudur, güvenlik görevlilerine saldırıyor” derken, ya yeni milli mutabakat dâhilinde AKP’yi aklamakta ya da Kemalist kurgunun faili/ajanı olarak belirli gerçekleri gizlemektedir. O güvenlik güçleri, bir koldan da İslamî direniş imkânlarını IŞİD eliyle temizlemektedirler. Bu noktada soru şudur: PKK eliyle tasfiye edilen bir şeyler var mı? Varsa nedir?

Devlet, misakından vazgeçemez. Kazığı oraya çakmıştır. Hareket planının genişliği konusunda belirli ayarlamalar yapmak zorunludur. Ama her şeyden önce o kazığın o çakılı olduğu yerden çıkmaması gerekir. Müslüman, sosyalist ve Kürdî tüm yönelimler, bu yönde törpülenmelidirler. Kazığın varlık sebebi, budur. Küçük burjuva siyaset, o kazığı belkemiği hâline getirenlerin siyasetidir.

O kazık, misak-ı milli, Sovyetler’i içeren bir güçler ilişkisinin semeresidir. Sovyetler devre dışı kaldıktan sonra yaşanan girdap, birçok kesimi içine çekmiştir. Eski bir TKP’linin değerlendirmesine göre[6], partisi 12 Eylül’de CHP ile Halk Birliği hükümeti kurma hayallerine kapılmıştır. Burada da mihenk taşı, Sovyetler’dir. Güçler ilişkisinde birçok solcunun tahayyülünde Sovyetler’in yerini Kürd ve Kürdistan almıştır. O da birileri ile yeni Türkiye’yi kurma derdindedir.

Onca CHP flörtü, CHP kitlesine oynama, laiklik için dayanışma girişimleri, döne dolaşa devletin kadim kazığına bağlanmıştır. Uğur Mumcu öldürüldüğü gün, “kimse cenazesine gitmesin, bu adam MİT ajanıydı” diyenler, bugün ilericiliğin bayrağı olarak Uğur Mumcu’yu anmaktadırlar[7]. MİT de emperyalizm gibi görünür olmaktan çıkıp silikleşmiştir, her yere ve herkese nüfuz etmiş, görünmez olmuştur. Bu öznelerin varlık sebebi, buradadır.

Graham Fuller’in Yeni Türkiye Cumhuriyeti kitabının alt başlığı “Türkiye: Müslüman Dünyada Eksen Ülke”dir. Bu eksenin geçmişin misak-ı milli denilen kazıkla gerilimli bir ilişki içerisinde olduğu iddia edilebilir, ama bu gerilim, ciddi yanılsamalara yol açmaktadır. Müslüman dünyadaki eksen ülkenin o misaktan vazgeçmesi mümkün değildir. IŞİD konusunda söz söyleyenlerin gözlerden ırak tuttuğu gerçek budur.

Bugün o eksen, ülke Yahudi olmaklığı ile bölgede belli konularda eli kolu bağlı olan İsrail’le anlaşmış, onun varlığını meşrulaştırmış, Kudüs’ü başkent olarak kabul etmiş, Filistinlileri hareketi dâhilinde bir kez daha kıyıya köşeye fırlatmıştır. Bugünkü Gazze saldırıları, o anlaşmanın sonucudur.

O aks, eksen, kazık, ezilen halklardan, sömürülenlerden yana hareket edemez, varolamaz. Aksa, eksene, kazığa tek laf etmeyenler, kitleleri onlara bağlamak derdindedirler. Aks, eksen ve kazık, egemenlerin ölçüsünü ve ölçeğini vermektedir. Kürd, ölçüyü aştığında IŞİD; İslam ölçüyü aştığında Kürd; sosyalistler ölçüyü aştığında AKP devreye sokulacaktır. Türk tarih tezinden mülhem Kürd tarih tezi geliştirerek, “Kürdler on bin yılın intikamını alıyor” naraları atmanın anlamı yoktur. Ezilenlerin efendilerin kazığına bağlanmasına izin verilmemelidir. Had bildirmek için had bilmek şarttır.

Eren Balkır
22 Ağustos 2016

Dipnotlar:
[1] Tayfun Atay, “IŞİD Farkı”, 22 Ağustos 2016, Cumhuriyet.

[2] Eren Balkır, “Viyan Nedir?”, 14 Eylül 2016, İştirakî.

[3] “IŞİD ve PKK de Bozguna Uğrayacak”, 1920 TKP.

[4] İrfan Aktan, “AKP Niçin Gülen Cemaati’ni PKK’yle İlişkilendirmeye Çalışıyor?”, 15 Ağustos 2016, Al-Monitor.

[5] “İsmail Saymaz ile 5 Dakikada “IŞİD Gerçeği”, Youtube.

[6] “Hangi ‘TKP’”, 20 Şubat 2012, Akıntıya Karşı.

[7] “Uğur Mumcu Anması”, İleri.