Ellen Meiksins Wood [1942-2016]

Ellen Meiksins Wood’un asarıyla geç tanıştım. Ondan uzun zamandır haberdardım. Kendisi, Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi’nde siyaset bilimci olarak çalışan dostum Karen Orren’ın yakın bir dostu idi. Orren, sürekli benim Wood’un çalışmalarını okumamı isterdi. Ama ben, sanırım Paul Heideman’ın önerisi üzerine, kendisiyle ancak iki yıl önce tanışabildim.

İlkin Kapitalizmin Kökeni’ni okudum. “İşte budur!” dediğim anlardan birisiydi.

Wood, aşırı titiz ve muhayyilesi güçlü bir düşünürdü, Marksist siyaset teorisine can katan, tarihsel, teorik ve politik birçok düzeyde sadece bende değil, birçok insanda bu teorinin dil bulmasını sağlayan bir isimdi. Antik Yunan’dan çağdaş sosyal teoriye dek birçok eseri içeren külliyata hâkim, bu konularla ilgili düşüncelerini korkusuzca dile getiren, kılı kırk yaran bilinçli faaliyeti ve uzmanlığa layık iddiaları ile cesurca hareket ederdi. Wood, bizim her türden toplumsal ve ekonomik bağlama bakmamız, bunun yanısıra bağlamın ne olduğuna dair anlayışımızın çapını genişletmemiz konusunda sürekli ısrar ediyordu.

Onda kapitalizme ve onu diğer toplumsal formlardan ayıran yanlara dair bir teori mevcuttu: ona göre, kapitalizm sadece ticarî mübadele olamazdı, o takas ve ticaret konusunda doğalında oluşan bir temayülden evrimleşerek oluşmuş bir şey de değildi, ayrıca kapitalizm kent pazarlarının ürettiği bir gerçeklik olarak da görülemezdi. Wood’un teorisi kapitalizmin politik teorisi idi. Kapitalizm, güce dayalı eylemler üzerinden oluşmuş, bir güç tarzı olarak sürdürülmüştü (bu güç türü esas olarak ekonomi aracılığıyla ifa edilmişti).

Wood, aynı zamanda herkesin dikkatini çekecek şekilde açık ve net yazan bir yazardı: yazılarında gösterişe, jargona yer yoktu, apaçıktı. Geçen hafta Yurttaşlardan Efendilere isimli eserini okumaya başladım. Bir gün şahsen tanıştığım vakit kendisine sormak umuduyla yavaştan bir dizi soru hazırladım. Şimdi o gitti. Çalışmanın kendisi ise hâlâ devam ediyor.

Corey Robin
14 Ocak 2016
Kaynak