Ukrayna Komünist Partisi Yasaklanıyor

14 Ekim’de, Nazi işbirlikçisi Stepan Bandera’nın lideri olduğu faşist Ukrayna İsyan Ordusu-Ukrayna Milliyetçiler Örgütü’nün (OUN-OPA) kuruluş yıldönümünde, Ukrayna parlamentosu “komünist ideoloji”nin yasaklanması için oylama yapacak. Aynı gün Neonaziler Odessa, Karkov’da ve güneydoğudaki diğer kentlerde saldırılar düzenlemeyi planlıyor.

Eski parlamento koalisyonu temsilcileri, Peter Simonenko liderliğindeki politik partiye elveda demek istiyorlar. 14 Ekim’te Verkhovna Rada’da (Ukrayna Parlamentosu’nda) toplanacak genel kurulda milletvekilleri komünist ideolojiyi yasaklamak amacıyla bir oylama yapacaklar. 6 Ekim’de yapılan uzlaştırma konseyi toplantısında “halk temsilcilerinin” aldığı karar bu yönde.

Oleg Tyagnibok’un (Neonazi Svoboda partisi liderinin) Facebook sayfasına yazdığına göre, “Uzlaştırma kurulu, Svoboda’nın önerisiyle 14 Ekim’de, OUN-OPA savaşçılarının Ukrayna’nın bağımsızlığı için dövüştüğünün kabulü ve komünist ideolojinin yasaklanması ile ilgili yasa tasarısını görüşecek.”

Burada not edilmeli ki Ukrayna’da komünist partinin yasaklanmasıyla ilgili kampanya birkaç aylık bir sürece dayanıyor. Kampanya, Kiev’de Temmuz ayında açılan davadan çok önce başlamıştı. Adalet Bakanlığı ve nüfus memurluğu mahkemeden, Peter Simonenko’nun lideri olduğu politik partinin kaydının hükümsüz kılınmasını istedi. Kiev Bölge İdare Mahkemesi ise isteği (mahkemenin sonuçlanmasına dek) reddetti.

Komünist Parti’nin yasaklanması meselesi, Mayıs ayında Ukrayna Parlamentosu Sözcüsü Oleksandr Turçinof tarafından dile getirilmişti. Turniçof, Adalet Bakanlığı’ndan, bunun mümkün olup olmadığı hususunu araştırmasını istedi. Temmuz ayında Peter Simonenko destekçilerine yasaklanma konusunu Avrupa Mahkemesi’ne taşıyacağını söyledi. Ancak kısa bir süre sonra Turçinof, parlamentodaki komünist grubunu feshetme hakkını elde etti; bu, halk temsilcilerinin parlamentodaki gruplarla ilgili bir yasayı kabul etmesi üzerine gerçekleşti. Sonrasında Parlamento mevzuatına ilişkin yasadaki değişiklikler Cumhurbaşkanı Poroşenko tarafından imzalandı.

23 Temmuz’da komünistler dövülerek Parlamento toplantısından atıldılar, 24 Temmuz’da Adalet Bakanlığı Ukrayna Komünist Partisi’nin toptan yasaklanması amacıyla bir dava açtı. Aynı gün Turçinof, parlamentodaki komünist parti grubunun feshedildiğini açıkladı. Ardından Kiev Bölge İdare Mahkemesi art arda iki kez erteleme kararı aldı. İlk ertelemenin nedeni, Simonenko’nun konuşmalarına dönük ek inceleme talep etmesi, ikincisinin nedeni ise “elektrik kesintisi” idi.

Komünist partinin yasaklanmasına dönük ilk kapsamlı kampanya 1991 Yaz’ında yürütülmüştü. 30 Ağustos 1991’de SSCB Yüksek Sovyeti Başbakanlık Heyeti’nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi’ni yasaklayan bir karar imzalandı. Politik parti, 19-21 Ağustos 1991’de bir darbe örgütlemekle suçlandı.

Ama 1993’te Peter Simonenko yeni bir politik güç olarak Ukrayna Komünist Partisi’ni kurdu. On yıl sonra Anayasa Mahkemesi yasağın anayasaya aykırı olduğuna karar verdi.

Elena Galadzi