Sovyet İktidarının İlânı

25 Ekim sabahı sovyet yanlısı güçlerin kentin kontrolü için verilen mücadeleden zaferle çıkmak üzere olduğu görüldü. O gün sovyet, savunma pozisyonundan saldırı pozisyonuna geçti. Bunun önemli bir nedeni de gece yarısından sonra Lenin’in sovyet merkez binasına gelmesiydi. Sabah Lenin, alelacele geçici hükümetin yıkıldığını, halkın sovyet temelli bir hükümet kurulması talebinin yerine getirildiğini ilân eden bir bildiri kaleme aldı. Bildiri, hızla baskıya verilip tüm şehre dağıtıldı. Ardından gece vakti İkinci Tüm Rusya İşçi ve Asker Vekilleri Kongresi’nde kongre adına iktidarın alındığı duyuruldu. Böylelikle sovyet kongresi, yeni sovyet devletinin ana yasama kurumu ve onay makamı hâline geldi.

* * *

Rusyalı Yurttaşlara!

Geçici hükümet düşürülmüştür. Devlet iktidarı, bugün itibarıyla Petrograd proletaryasının ve garnizonun başında bulunan Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti’ne bağlı Askerî Devrim Komitesi’nin eline geçmiştir.

Halkın uğruna mücadele ettiği, demokratik barışın acilen tesis edilmesi, toprak mülkiyetin ilgası, üretimin kontrolünün işçilere geçmesi ve sovyet iktidarının kurulması taleplerini temel alan dava, böylelikle güvence altına alınmıştır.

Yaşasın işçilerin, askerlerin ve köylülerin devrimi!

Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti Askerî Devrim Komitesi

* * *

Halkın savaşın son bulması arzusu, önceki hükümetin yıkılmasında oynadığı rolün gayet iyi bilincinde olan yeni sovyet hükümetinin yüzleştiği belki de en ağır sorundu. Bu sebeple Bolşevikler, 26-27 Ekim akşamı gerçekleşen İkinci Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi’nin ikinci oturumu öncesi bir barış çağrısı yaptılar. Kendisinin kaleme aldığı, savaşın içinde yer alan ülkelere yapılan bu barış çağrısını bizzat Lenin okudu.

* * *

Barış Kararnamesi

24-25 Ekim devriminin meydana getirdiği, kendisini işçi, asker ve köylü vekilleri sovyetlerine dayandıran işçi ve köylü hükümeti, tüm savaşan ülkelerin halklarına ve hükümetlerine adil ve demokratik bir barış için acilen müzakere sürecini başlatma çağrısında bulunur.

Tüm savaşan ülkelerdeki, savaşın bitap düşürdüğü, zulmettiği, acı çektirdiği emekçi halkların büyük bir çoğunluğunun arzusu olan adil veya demokratik barışı Rus işçileri ve köylüleri, çarlık monarşisinin yıkılmasından beri en kararlı biçimde, tüm ısrarıyla talep etmişlerdir. Hükümet barış derken, ilhaksız (yani yabancı ülkeler ele geçirilmeksizin, yabancı uluslar zorla başka bir ülkeye katılmaksızın) tazminat olmadan yapılacak barışı kastetmektedir.

Rusya hükümeti, bu türden bir barışın tüm savaşan uluslar tarafından yapılmasını önerir, tüm gerekli tedbirleri hemen şimdi, hiç geciktirmeden almaya hazır olduğunu, tüm ülkelerin ve tüm ulusların halklarına ait temsilcilerinden oluşan, yetki sahibi meclislerce bu barışın tüm şartlarını onaylayacağını beyan eder.

Tüm ülkelerin hükümetlerine ve halklarına barış müzakerelerinin acilen başlatılmasını öneren sovyet hükümeti, kendi adına, bu müzakereleri yazılı olarak, telgraf yoluyla, muhtelif ülkelerin temsilcileri arasında yürütülecek müzakereler üzerinden veya bu temsilcilerin katılacağı bir konferansta yürütmeye hazır olduğunu beyan eder. Bu müzakerelerin yürütüleceği süreci hızlandırmak adına hükümet, tarafsız ülkelere tam yetkili temsilcisini atamaktadır.

Hükümet, tüm savaşan ülkelerin hükümetlerine ve halklarına ateşkesin acilen ilân edilmesini önermektedir. Kendi adına hükümet, bu ateşkesin en fazla üç ay içerisinde tamamlanması gerektiğini düşünmektedir. Bu, savaşa girmek zorunda kalmış veya kendi isteğiyle dâhil olmuş tüm halkların ve ulusların temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilecek barış müzakerelerinin tamamlanması ve barış şartlarının nihai onay işlemi için tüm ülkelerin halklarına ait yetki sahibi meclislerin toplanması için yeterli bir süredir.

* * *

Barış meselesinin yanında toprakların dağıtılması meselesi de yeni sovyet hükümetinin yüzleştiği ağır sorunlardan biriydi. Bolşevikler, toprak konusunda da bir kararname çıkarttılar. Barış kararnamesinden sonra hazırlanan kararname, 26 Ekim’i 27 Ekim’e bağlayan gece düzenlenen ikinci oturumda kongreye sunuldu. Lenin, kendisinin yazdığı kararnameyi okudu ve onu savunan bir konuşma yaptı. Kararnamede, yaz ortasında 242 köylünün imzaladığı vekaletname de yer almaktaydı. Bu belgeler, Tüm Rusya Köylü Vekilleri Kongresi’nin gazetesinde yayımlandı (Kongre, esasen Bolşevik Devrimi’ne karşı çıkan Sosyalist Devrimcilerin kontrolündeydi.)

Vekaletnamede arazi transferine dair birkaç ayrıntıya yer verilmekte, köylülerin görüşleri aksettirilmekte, “tüm toprak, tek kuruş tazminat ödenmeden müsadere edilmeli, tüm halkın mülkü hâline gelmeli, işleyenin kullanımına verilmelidir” türünden ibareleri içermekteydi.

* * *

Toprak Kararnamesi

(1) Toprak mülkiyeti, tek kuruş tazminat ödenmeksizin ortadan kaldırılmıştır.

(2) Tüm araziler ve mülkler, kiliselerin ve manastırların sahip olduğu tüm topraklar ve hanedana ait tüm araziler, üzerlerindeki çiftlik binaları, aletler ve hayvanlarla birlikte, sahiplerine tek kuruş tazminat ödenmeksizin, köy birlikleri (volost) toprak komiteleri ve ilçelerdeki (uyezd) köylü vekilleri sovyetinin kontrolüne bırakılmıştır.

(3) Bundan sonra tüm halka ait olan, müsadere edilmiş mülkiyete verilecek tüm zararlar, büyük bir suç sayılacak ve bu cürmü işleyenler, devrim mahkemelerinde yargılanacaklardır. İlçelerdeki köylü vekilleri sovyetleri, arazilerin müsaderesi sırasında düzeni sağlamak, mülklerin, bilhassa müsadere edilecek malikanelerin büyüklüklerini belirlemek, müsadere edilmiş tüm mülklerin envanterini eksiksiz çıkartmak ve binalar, alet-edevat, hayvanlar ve mahsul gibi unsurlarla birlikte halka aktarılan tüm tarımsal işletmeleri devrimci bir tarzda korumak amacıyla gerekli tüm tedbirleri alır.

(4) [Uzun olması sebebiyle, ayrıca olayların anlaşılması noktasında pek de önemli olmayan detaylar içerdiği için, köylü vekaletnamesine burada yer verilmedi.]

(5) Sıradan köylülerin ve sıradan Kazakların toprağına el konulmayacak.

[Kaynak: Rex A. Wade, The Bolshevik Revolution and Russian Civil War, Greenwood Press, 2001, s. 166-168.]