Domenico Losurdo Anısına

28 Haziran günü aramızdan ayrılmış olan Profesör Domenico Losurdo’nun ismini ilkin Stalin: Tarih ve Kara Propagandanın Eleştirisi isimli çalışması ve bu kitabın 2009 yılında Komünist Yeniden Kuruluş Partisi’nin yayın organı Liberazione’de yayımlanması sonrası kopan fırtına ile birlikte öğrendim.[1]

Losurdo’nun Stalin savunmasına yönelik gerçekleştirilen saldırıları büyük bir ilgiyle takip ettim. Nikita Hruşçef’in partinin 25 Şubat 1956’da gerçekleşen yirminci kongresinde yaptığı “gizli konuşma”da söylediği yalanlarla ilgili kitabım da kısa süre önce, Aralık 2008’de Rusya’da yayımlanmıştı. (Antistalinskaia podlost -Moskova: Algoritm). Yaptığım çalışma dâhilinde Hruşçef’in o konuşmada Stalin’e yönelik tek bir gerçek “suç” isnat edememiş olması, bu tür suçların gerçekte varolup olmadığı sorusunu sormama neden olmuştu.

Bu sebeple gidip Losurdo’nun Stalin’le ilgili kitabını aldım ve oturup inceledim. İncelemenin ardından şu sonuca ulaştım: Losurdo’nun, bilhassa Sovyetler Birliği’nin ve Komintern’in emperyalizme karşı verdiği mücadele üzerine inşa ettiği Stalin savunusu, bir yandan, Stalin’i şeytanlaştıranları ve bunun sonucunda da yirminci yüzyılda ortaya konmuş komünist hareketi redde tabi tutanları sorgulayanların olduğunu kanıtlıyor, bir yandan da bu alanda yürütülen teorik faaliyete armağan edilmiş yeni bir soluğu ifade ediyor.

2012’de Losurdo, Fransız anti-komünist akademisyen Nicolas Werth ile Stalin tartışması yürüttü.[2] O tartışmada Losurdo’nun fark etmediği bir husus dikkatimi çekmişti: Werth, tartışma dâhilinde tarımın kolektifleştirilmesi ve 1932-1933’te Sovyetler’de yaşanan kıtlıkla ilgili yeni çıkan yayınlardan, namuslu bir aydına yakışmayan bir üslupla, yalan yanlış alıntılar yapıyordu. Bu hususu Losurdo’ya gönderdiğim mesajda dile getirdim. Mesajın ardından bana teşekkür eden Losurdo, açıklamalarımı kendi blogunda paylaşmıştı.[3]

2014 yılında New York Manhattan’da düzenlenen Sol Forum etkinliği dâhilinde bir panele katılmıştım. Panelin sonunda biri yanıma gelip kendisinin Domenico Losurdo olduğunu söyledi. Kendisiyle tanıştığım için memnun olduğumu dile getirdikten sonra Losurdo’yu panele davet ettim. Yeni çıkarttığı kitabın tanıtımı için şehre gelmiş olan Losurdo, beni dinlemek için panele gelmişti!

Hruşçef’in gizli konuşması ile ilgili Hruşçef Yalan Söyledi isimli kitabımın İngilizcesi 2011 yılında yayımlanmıştı. Sonrasında Losurdo, kitabın İtalyancada yayımlanmasını sağlamak için beni Città del Sole isimli bir yayıneviyle tanıştırdı ve kitabın İtalyanca versiyonuna takdim yazısı yazmayı önerdi. Onun izniyle Losurdo’nun bu takdim yazısı kitabın İtalyanca, Almanca ve Fransızca versiyonlarında yer aldı. Ayrıca Losurdo, incelik göstererek, Sergei Kirov Cinayeti (2013) isimli kitabımın arka kapağa için bir yorum, ayrıca hâlen daha yayınlanamamış olan bir de uzun bir takdim yazısı kaleme almayı kabul etti.

Kendisinin de ısrarla dile getirdiği biçimiyle Losurdo, tarihçi değil, felsefeciydi. Rusça bilmiyordu. Dolayısıyla, dün olduğu gibi bugün de kapitalist veya troçkist, cümle anti-komünist akademyanın ne kadar sahtekâr olduğunu görmemize imkân veren Sovyet arşivlerine ait birincil kaynaklardan mahrumdu.

Buna karşın Losurdo, teorik zemini sağlam bir tarih felsefecisiydi. Marksist felsefe, onun için diyalektik ve tarihsel materyalizmdi. Ondaki yirminci yüzyıl tarihine, bilhassa emperyalizmin Batı “demokrasiler”i maskesi ardında yol açtığı dehşete dair derin bilgi, Stalin dönemi Sovyetler Birliği’nin ve Komintern’in emperyalizmle mücadele konusunda oynadığı rolü ayrıntılandırıp savunması için gerekli zemini teşkil ediyordu.

Losurdo’nun kanaatine göre, komünist hareketin öncülük ettiği, Stalin’in onay verdiği özgürlük mücadeleleri ile Stalin’e isnat edilen “suçlar” arasında büyük bir çelişki söz konusuydu. Bu konuda anlatılan hikâyenin anlamsız gelen, akla mantığa sığmayan bir tarafı vardı. Losurdo haklıydı.

Karl Marx’ın ifade ettiği biçimiyle, felsefenin amacı dünyayı değiştirmekti. Bu cümleye şunu eklemek mümkün: dürüst bir materyalist tarihin amacı, geçmişten çıkartılacak olumlu ve olumsuz tüm dersleri edinmek, böylelikle gelecek nesiller için daha iyi ve daha aydınlık bir dünya inşa edecek güçlere katkıda bulunmaktır.

Her şeyin ötesinde Domenico Losurdo, bir hakikat savaşçısıydı. Onun ezilenlerin ve sömürülenlerin nihai kurtuluşuna sunduğu katkı, bugün bizi beslediği gibi, gelecekte mücadele yürütecek, bizden bayrağı alacak nesilleri de besleyecek.

Grover Furr
1 Temmuz 2018
Kaynak

Dipnotlar:
[1] Losurdo’nun kitabı ile ilgili tartışma için bkz.: Archive. Liberazione yayın hayatına 2014’te son verdi, dolayısıyla internet sitesi artık çalışmıyor.

[2] Werth’in katkısı: Diderot; Losurdo’nun cevabı: Diderot.

[3] Bkz.: Blog.