Donald Trump faşist mi?
Son süreçte anaakım medyada çıkan birçok yorumcu onun
faşist olduğunu söyledi. Elbette yeterince nefret edilen her gerici, şu veya bu
zamanda bir faşist olarak nitelenebilir. 2003’te yapılan savaş karşıtı
yürüyüşlerde Bush’u Hitler’e benzeten dövizler taşındığını herkes
hatırlayacaktır. Eskiden bu türden hareketlere mensup olanlar, Nixon’a da
“faşist” diyorlardı. Aynı tespit, Şikago Valisi Daley için de yapılıyordu.
Hatta bir seferinde tüm müesses nizam, “insan hayatını, tüketerek yaşayan
faşist bir örümcek” olarak tanımlanmıştı.
Tarihsel açıdan “faşizm” sözcüğü, özel bir anlama
sahip. Sözcük, devletin geleneksel mekanizmaları yerine kısmen sokaklarda
çatışan çeteci güçleri geçirmeyi içeriyor. Burada akla kahverengi ve siyah
gömlekliler gelsin. Faşizmde parlamenter demokrasi feshediliyor, sendikalar
kapatılıyor, rejim karşıtı politik partiler yok ediliyor. Bu, gayet
istikrarsızlaştırıcı bir çaba. Büyük iş dünyası, devrim tehdidinden kurtulmak
için faşizme tam da bu sebeple destek çıkıyor. Klasik Avrupa faşizminin
yenilgisinden beri “Faşizm” sözcüğü, sağcıların her türden saldırısı için
kullanılıyor. Ama içeriği konusunda netleşmek gerek.
Trump, bu tanımın neresine denk düşüyor? O, faşist bir
hareketin lideri değil. Böylesi bir hareketin lideri olma fikrinden muhtemelen
nefret etmeyecek olsa da Trump, şu an itibarıyla pek iyi örgütlenmemiş olan
önseçim kampanyasının liderinden fazlası değil, seçim çalışmaları iyi gitse de
daha bunun parti kurulları ve önseçimler var. Tanrı’ya şükür, henüz sokaklarda
yürüyen Trump Tugayları’na da rastlamadık. Ayrıca Trump’ın Amerika’da faşist
bir rejim kurmak istediğine de tanık olmadık (Cumhuriyetçi Parti’de önseçimde
oy kullanacak olanlar, böylesi bir öneriye muhtemelen karşı çıkacaklardır.).
Tüm bu söylenenler ışığında Trump’a “faşist” demek,
aptalca bir abartı mı? Vallahi hayır. Donald, düzenlediği yürüyüşler esnasında
destekçileri insanları dövdüğünde “oh olsun!” demişti. Dinî azınlıkların özel
kimlik kartı taşımaları fikrini savundu ve evlerle işyerlerinden on bir milyon
insanı toplamak için özel bir “sınır dışı etme gücü” oluşturmak gibi hayaller
kurdu. Eğer Donald Trump, tam bir “faşist” değilse bile en azından ona “faşizme
meraklı” diyelim.
Ben Burgis
10 Aralık 2015
Kaynak
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder