Post Teorilerin Sınıfsal Temeli

Eskinin mantığını yeni içinde yeniden üretmek, basit bir etki meselesi değildir (bu konuda Derrida’nın yazıları iyi bir örnektir.). Yeniden üretim, sermayenin kültürüne ait yapısal bir özelliktir. Başka bir ifadeyle, Derrida veya Deleuze’ün etkisi, bu ikilinin yazılarını koşullayan şeyin etkisinden her daim daha azdır. Derrida’nın ortaya koyduğu ürünler, sadece dil, duygu ya da bedenle ilgili ezber bozan bir anlayışı içermesi değil, ayrıca sermayenin kendisini yeni yollardan meşrulaştırdığı dilbilimsel, duygusal ya da bedensel stratejiler üzerinden işleyen faaliyetler sebebiyle de etkilidir. Derrida, Deleuze ve diğer “post” teorisyenler, her daim yeni bir sözcük dağarcığı ile konuşmuşlardır: Yeni Eleştiri, Mit Eleştirisi, yapısalcılık, psikoanaliz, feminizm, ırkçılık karşıtlığı. Sermayenin toplumsal çelişkileri, dönemin hâkim teorisinin (örneğin Yeni Eleştiri teorisinin) yorumlama noktasında sahip olduğu hâkimiyeti komutasını aştığında yorgun düşmüş, teorinin yorumlama mantığı yeni ve zinde bir dilin içinde yeniden üretilmiştir. Yeniye dönük talep, sürekli yoğunlaşan sınıfsal uzlaşmazlıkların ve bunların örtbas edilmesiyle ilgili tekrar tekrar zuhur eden ihtiyacın etkisinden başka bir şey değildir.

Yakın geçmişi modası geçmiş diye kınamak ve yepyeni olanın, en son gerçekliğin kapıya gelip dayandığını ilân etmek, sermayenin kendisini meşrulaştırmak için kullandığı yorumlama mantığının bir parçasıdır. Bu, her bir yeni ve farklı teorinin sahip olduğu kavramsal ve analitik farklılıklara karşın, kültürün “ekonomi”nin boyunduruğundan kurtulmuş birer özerk alan olarak belirli bir kapsamlama ya da diğer bir unsura (duygu, estetik, metin, yazı, harf, gösteren, özne ve bedene) başvurarak yapılandırılmakta olduğu, yani kültürün, oyuna içrek bir dizi gösteren, paramparça edilmiş harfler, göçebe anlamlar, farklı kimlikler ve edimsel tekillikler alanında kurulduğu anlamına gelmektedir. Bu özgürlük alanı, kapitalizm için bir gerekliliktir: kültürde söz konusu alan bireylere iş hayatında kendilerini inkâr eden bir özgürlük bahşetmektedir. Sarsak anlamların ve kendi kendisini yersizleştiren kimliklerin özerk bir arenası olarak kültür, ücretli emek sisteminde sınıfsal ilişkilerin bireyselliğe dayattığı sınırlara yönelik kapitalizmin verdiği kinik bir cevaptan başka bir şey değildir: “İdeolojik açıdan, biz aynı çelişkiyi burjuvazinin bireye eşi benzeri görülmemiş bir önem vermesi gerçeğinde de görüyoruz, ancak aynı zamanda söz konusu bireysellik, meta üretiminin yol açtığı şeyleşme üzerinden, bireyin tabi olduğu ekonomik koşullarca imha edilmiştir.”

Teresa Ebert

[Kaynak: The Task of Cultural Critique, University of Illinois Press, 2009, s. xi.]