Doğanın Özelleştirilmesi

Wall Street’in finans büyücüleri, doğadan kâr elde etmek için yeni bir yöntem geliştirdiler. Bu amaç doğrultusunda su, yaban hayatı, ormanlar, madenler ve çiftlikler türünden dünya kaynaklarını kontrol altına alacak, Doğal Varlık Şirketleri adı verilen bir hisse senedi sınıfı meydana getirdiler. Projeyi Intrinsic Exchange Group geliştirdi. Ortakları arasında New York Borsası, Enteramerikan Kalkınma Bankası, Rockefeller Vakfı ve yatırım şirketi Aberdare Ventures bulunuyor.

Intrinsic Exchange Group’un internet sitesine göre “bu şirketlerin amacı, doğal varlıkları finansal sermayeye dönüştürmek.” Zira “bu varlıklar, dünyada hayatı mümkün ve keyif alınır kılıyorlar. […] Söz konusu varlıklar arasında temiz hava, su, gıda, ilâç, istikrarlı iklim, insan sağlığı ve toplumsal potansiyel temin eden biyolojik sistemler de var. […] Bu varlıklar muazzam bir potansiyele sahipler. Doğanın ekonomisi, bizim bugün endüstrinin sahip olduğu ekonomiden daha büyük. Bu zenginlik ve üretkenlikten istifade edebiliriz.” Şirketin hesabına göre “dünya genelinde ekosistem hizmetleri piyasası, yıllık 125 trilyon dolarlık bir değere sahip.”

Doğal Varlık Şirketi, ya toprağı bizzat mülk edinecek ya da toprağı kullanma hakkını elde edip oyun ve dinlence dâhil farklı amaçlar doğrultusunda kullanılacak arazinin sahip olduğu kaynakları satacak. Bu anlamda insanlar, kamuya ait arazide bisiklete binmek veya balık tutmak için para ödemek zorunda kalacaklar.

Bu sürece en nihayetinde ABD de dâhil olacak, ama ilk hedef Latin Amerika’daki meteliksiz ülkeler. Kosta Rika hükümeti bu alana ilgi göstermeye başladı bile. Çevre ve Enerji Bakanı Andrea Meza Murillo, “projenin doğaya sahip olduğu ekonomik değeri kazandırmaya dönük ekonomi analizlerini derinleştireceğini” söylüyor. Bu proje illaki ülkedeki zenginlerin kasalarını dolduracak ama muhtemelen topraktan geçinen yerli halk için bir felâketle sonuçlanacak.

New York Borsası’nın yöneticiler kurulu, böylesi bir girişimin kâr konusunda sahip olduğu potansiyeli görmüş olacak ki sıra dışı, kendilerinden beklenmeyen bir adım atarak bu girişimin bir parçası oldu. Kurul üyesi Michael Blaugrund, Doğal Varlık Şirketi’nin “yatırımcıların, doğası gereği değerli, lâkin bu zamana dek finans piyasalarından hep dışlanmış olan bir alana yatırım yapma becerilerini artırmak için gerekli yol hâline gelmesini umduklarını “ söylüyor.

Doğal Varlık Şirketleri, kamu kaynaklarını şirketlerin kasalarına akıtmanın, onların kârına kâr katmanın yeni yolu olarak gündeme geliyor. Bu şirketler, George W. Bush’un övüp durduğu, her şeyin mülk hâlini aldığı “Mülkiyet Toplumu” vizyonunun gerçekleşmesi için atılan yeni bir adım esasında.

Kapitalizm son istasyona yaklaşıyor, bu aşamada her şeyi metalaştırıyor, paraya indirgiyor. İnsanlar da dâhil tüm doğa alınır satılır şeyler hâline geliyor. Her şeyin paraya tahvil edildiği bu süreçte kâinat Bezos’laştırılıyor, Gates’leştiriliyor, Musk’laştırılıyor.

Dünyayı giderek daha fazla ele geçiren bu asalak sistemi yıkmanın vakti gelmiştir.

William T. Hathaway
26 Ocak 2022
Kaynak