Sacco ve Vanzetti

“Vardık… Varız… Varolacağız…”

Özgürlüğün Esmer Yüzlü Çocukları: Sacco ve Vanzetti

“Özgürlüğe ve halka karşı iktidarlar böyle savaşır. Bizler, Anarşi uğruna ölüyoruz! Yaşasın Anarşi!”

[Bartolomeo Vanzetti]

“Kapitalist sınıfın, devrimcilere karşı katı ve acımasız olduğunu biliyoruz. Ölümümüze ilişkin gurur duyuyoruz. Ve bütün anarşistlerin düştüğü gibi düşeceğiz.”

[Nicola Sacco]

9 Mayıs 1920, Massachusetts’te iki arkadaş, 3 Mayıs’ta polis tarafından katledilen arkadaşları için düzenlenen yürüyüşe katıldı. Sacco ayakkabı ustası, Vanzetti seyyar arabayla balık satan iki İtalyan göçmendi. Üç hafta önce gerçekleşen bir soygundan ötürü tutuklandılar. Alakaları yoktu soygunla. Ama üzerlerinde tabanca ve komünist bildiriler bulunmuştu. Hükümetin “soyguncu” olduğunu yazan.

Yeni umutlar, sil baştan bir yaşam için her yıl on binlerce göçmen ABD’ye geliyordu o yıllarda.

Nitekim kısa süre sonra göçmenler nasıl bir cehenneme geldiklerini anlıyor ve buna karşı bir şeyler yapma hissiyle yanıp tutuşuyorlardı. 

Zulme, eşitsizliğe ve adaletsizliğe başkaldıranlar örgütleniyor, fabrikalarda sendikalar, alanlarda kızıl bayraklar giderek artıyordu. Zengin sınıf korkuyla faşizmi kucaklıyor, işçi ve emekçilere karşı gaddarlaşıyordu. Göçmenler tehlikeli ilân edilmişti, çözümlenmesi devlet meselesi hâline getirildi. Tek çözüm de sınır dışı olarak görüldü. Ama nasıl yapılabilirdi. Yüz binler, milyonlar nasıl dizginlenebilirdi? İşte bu atmosferde Sacco ve Vanzetti kurban seçildi. Kendilerini anarşist olarak tanımlayan iki arkadaş, yedi yıl süren davalarında, mücadelelerinden bir an bile kopmadı, ezilenlerin sesi oldu. Faşist ABD adaleti onları idama mahkûm ettiğinde, Vanzetti ölüm kararlarının açıklanmasından sonra, ayağa kalkarak, yedi yıldır ödün vermediği o dik duruşuyla, “Sizin beni iki kez öldürme şansınız olsa ve ben iki kez dünyaya gelebilsem, şu ana kadar yaptıklarımı tekrar yapmak için bir daha yaşamak isterdim” der.

Albert Einstein, George Bernard Shaw, Arturo Giovannitti, Bertrand Russell gibi birçok tanınmış ismin çabalarına rağmen, 23 Ağustos 1927’de 00:19’da Sacco ve Vanzetti yedi dakika arayla, elektrikli sandalyeye bağlanarak idam edildi.

Artlarından onlarca film çevrildi. Yüzlerce kitap yazıldı. Bu yoksul iki anarşist, yüzü oldu işçi sınıfının. İnsanca yaşamanın onurunu dirilttiler küllenen bedenlerinde, onlar giderken sonsuzluğa, bizlere kutsal davalarını miras bıraktılar. Ve bugün hâlâ taşıyorsak umut güneşini yüreğimizde, hâlâ inanıyorsak güneşli güzel yarınlara, bu uğurda yitip giden canları unutmayın. Hatırlayın onları…

Can Şahin
23 Ağustos 2020