Faşizme Ölüm Halka Hürriyet: Stjepan Filipoviç

1916 yılında güney Dalmaçya’da dünyaya geldi Filipoviç. Liseyi bitirdikten sonra ailesi ile birlikte sanayi şehri Kraguyevats’a taşındı. Burada metal işçisi olarak çalışmaya başladı. 1937’de işçi hareketlerine doğrudan katıldı. Devrimci işçiler arasında kısa sürede tanındı. Cesur, girişken ve yılmak bilmez bir biçimde işçileri devrimin saflarına çekmek için uğraştı. 1939 yılında tutuklandı. Bir yıl sonra şehri terk etmesi karşılığında serbest bırakıldı. Şehirden ayrılmadan önce komünist partisine üye oldu.

1941 Nisan’ında Nazilerin Yugoslavya’yı işgal etmesinden kısa süre sonra gönüllü olarak Tito önderliğindeki Partizanlara katıldı. Yoldaşları ona Stevo adını taktı. Gözü pek bir savaşçıydı Stevo, en zor görevler ona verilirdi ve yoldaşlarını utandırmazdı. Silah ve cepheye yeni yurtseverler getirirdi. Faşist Ustaşa ordusunun vahşeti her geçen zamanda tırmanıyor, on binlerce insan ölüm kamplarına gönderiliyordu. Yaşanan dramlar, Stevo’nun kalbindeki özgürlük ateşini daha da körüklüyordu. İlk savaşında gösterdiği büyük kahramanlığından ötürü tabur komutanlığına getirildi.

24 Şubat 1942 tarihinde Naziler Stevo’yu yakaladı. Esaret altında Faşistlerin insanlık dışı sorgulamalarından geçirildi. Acıyı ruhunun iliklerine dek hissetmesine rağmen Stevo, yoldaşları hakkında tek kelime dahi söylemedi. Stevo’nun çelikten iradesini kıramayacağını anlayan Faşistler, onu 22 Mayıs 1942’de Valveyo şehir meydanında binlerce kişinin gözleri önünde astı.

Ama darağacına gülümseyerek gidenlerdendi Stevo, Faşistler korkup titreyeceğini sandılar. Yalvaracağını, af dileneceğini sandılar. Yanıldılar.

Urgan boynunda iken, az sonra âşık olduğu mücadelesinden bir daha dönmemek üzere kopacakken korkmadı Stevo, tek üzüntüsü, bir “elveda” diyemeyecek olmasıydı yoldaşlarına. Ama çevresine baktı Stevo, kendisine bakan binlere, içlerinden muhakkak birkaçı yoldaşı olabilir düşüncesiyle, sessiz gitmediğini anlasınlar diye, açtı kollarını özgürlüğe uçan bir kuşun kanatları gibi, haykırdı zalimlerin üzerine:

“Faşizme ölüm, halka hürriyet.”

Can Şahin
12 Ekim 2019