Birinci İntifada Afişleri

Afiş geleneği, Filistin’in kültürel mirasının istisnai bir unsurudur. Bu anlamda afiş külliyatı, ülkedeki mücadeleye ait asli verilerin toplandığı önemli birer havuzdur. Birinci İntifada sürecinde kimi sanatçılar tarafından yapılan Filistin afişleri, bugün insanların, ortaya çıktığı anda doğrudan iştirak ettikleri direnişe dönük yaklaşımlarına ve arzularına dair belirli bir görüş temin edebilecekleri özgül bir mercek temin etmektedir.

Demokratik Kültürel Eylem Komiteleri [Süleyman Mansur]

Filistinli sanatçı Süleyman Mansur tarafından yapılan bu afiş, İntifada faaliyetlerinin koordinasyonuna ciddi katkıları olan çok sayıda halk örgütlenmesinden birine atıfta bulunmaktadır. Afiş, kefiye, dikenli tel, havaya kaldırılmış kol ve artık yeni sürece dâhil olmuş olan taş gibi, ilk dönem Filistin afişlerinde yaygın olan ikonografik kimi unsurları birleştirmektedir. En etkileyici yanı, sumud (sebat) ifadesinin yer almasıdır. Afişteki (kadın ya da erkek) kişi tek başınadır ama afişteki taş yağmuru tüm halkı simgelemektedir. Afişte hem İngilizceye hem Arapçaya yer verilmesi, onun Filistinliler kadar tüm uluslararası toplum tarafından anlaşılmasının istendiğini göstermektedir.

Bir Taş Atılışında

Fetih’in hazırladığı bu afiş, Filistinli direniş örgütlerinin İsrail’in işgal ettiği bölgelerinde yaşayan vatandaşlarını yüceltme noktasında ne denli hızlı davrandığını göstermektedir. Arafat’ın resminin altında şu cümleye yer verilmektedir: “Devlet olmak, bir taşın atılışında gerçekleşecektir.”

İntifada'nın Sesinden Daha Gür Bir Ses Yoktur

Afişin sloganı Halil Vezir’in bir sözüdür. Vezir, Fetih’in kurucusudur ve Ebu Cihad olarak bilinmektedir. Bu söz, direnişin yalın bir dille tasdiklenmesini ifade etmektedir. Burada karşımıza çıkan nifaka (sapan) sözcüğü de İntifada’nın başka bir ikonografik sembolüdür. 1988 sonrası Filistin afiş sanatı, Filistin’in ulusal renklerini ve bayrağını bir araya getirmiştir. Bu bayrak ve renkler, 1993 Oslo Anlaşması’na dek işgal altındaki bölgelerde İsrail tarafından yasaklanmıştır.

Destekleyin… İşgal Altındaki Anavatanda Yaşanan İntifadayı Destekleyin [İmad Abdul Vahab]

Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin hazırladığı bu afiş, işgal altında yaşayanlarla diasporadaki Filistinliler arasındaki ayrımların İntifada tarafından nasıl silindiğinin bir kanıtını sunmaktadır. Filistin ikonografisinde devrimin sembolü olan beyaz at, afişte zincirlerini kırmış, başkaldırırken resmedilmektedir. Atın bacaklarının arasında yıkılmış bir Filistin köyü durmakta, at, dikenli telleri parçalamakta ve (İsrail’in kendisine politik sembol olarak seçtiği dinî bir sembol olan) Davud yıldızını çiğnemektedir.

Aralıksız Sürecek olan İntifada İşgalci Gücü Yenecektir [Tevfik Abdul]

Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi önemli bir politik örgüttür, o da İntifada’yı hızla ve koşulsuz olarak kucaklamıştır. “Aralıksız”, “sebat” ve “zafere kadar devrim” ifadeleri, geçmişte olduğu gibi İntifada esnasında ve sonrasında da Filistin afiş geleneğinin önemli bileşenlerindendir. İntifada, bir dizi direniş tarzı geliştirmiş, böylece farklı biçimler altında bugüne dek sürmüştür. Bu biçimlerden biri de İsrail ürünlerinin ve kurumlarının boykot edilmesini, yaptırıma tabi tutulmasını ve tecrit edilmesini talep eden kampanyadır.

Çocuklar İşgalci Güçten Daha Güçlüdür [Vladamir Tamari]

İşgale karşı şiddete başvurmayan direniş taktiklerinin ortaya çıkışı, bu afişte silâhlı İsrail askerlerine ve tanka karşı elini kaldıran genç bir delikanlı ile ifade edilmektedir. O metanetli bakış, Filistin’deki sebata dönük görsel bir atıf olarak iş görmektedir. Japonya’da yaşayan Filistinli sanatçı Vladimar Tamari tarafından hazırlanan afiş, diasporadaki Filistinlilerin işgal altındaki ülkede yaşayanlarla dayanışmasını yansıtmaktadır. Arapça ve İngilizce metinlerin yanında Japoncaya da yer verilmesi, uluslararası dayanışmanın öneminin ve onunla bağlantı kurmanın gerekliliğinin göstergesidir.

İntifada Filistin’in Bağımsızlığının ve Barışın Sesidir

Bu afiş, İlerici Barış Listesi tarafından hazırlanmıştır. İBL, Arap ve Yahudi solcular tarafından İsrail’de kurulmuş bir ittifakın adıdır. (İbranice versiyonunda “FKÖ ile Konuşalım” ibaresine yer verilmiştir.) Güvercin, Filistin afişlerinde sıkça kullanılan bir simgedir.

Gora Intifada! (Yaşasın İntifada!)

Bask Bölgesi’nde faaliyet yürüten Komite Internazionistak tarafından hazırlanan bu afiş, dünya genelinde kurtuluş hareketlerinin kendilerini İntifada’yla ne ölçüde tanımladıklarını ve ondan ne ölçüde ilham aldığını göstermektedir. Afiş, elindeki taşla duran çocuğun direnişin liderlerinin gençler olduğunu göstermekte ve onları onurlandırmaktadır. Resimdeki çocuğun ismi Remzi Ebu Rıdvan’dır. Bugün Kemancı olarak bilinmektedir. 2002’de Kemancılar Birliği’ni kurmuş, genç Filistinlileri müzik yapmaları ve işgalin güçlüklerini aşmaları yönünde yüreklendirmektedir.

Filistinli Kadınlar İntifada'nın Ön Cephesinde

İntifada’dan önce Filistin afişlerinde resmedilen kahraman resimleri, genelde İsrail’e karşı doğrudan silâhlı mücadele yürütmüş fedailerdi. Bunlar genelde erkekti, nadiren de olsa Leyla Halid ve Delal Muğrabi gibi kadın militanların resimlerine de yer verilirdi. Bu afişte ise elinde silâh olmayan, geleneksel elbisesi içerisinde bir kadına yer verilmiştir. “Ön Cephe” ifadesinin kullanılması, hem Filistinli kadınların yüzleştiği tehlikeleri ifade etmekte hem de direniş tarzlarının ne şekilde genişleme kaydettiğini göstermektedir. Taşa işlenmiş nakış (tetriz) Filistinli kadınların İntifada’ya katılımını sembolize etmektedir.

1948-1989 [Marc Rudin]

Portakalı delen süngü ve taşın kırdığı süngü, 1948’de yaşanan mülteci hayatı (Nekbe) ile uygulanan şiddet ve 1989’daki İntifada aracılığıyla işgalci güce karşı verilen kitlesel direniş arasındaki çelişkiyi resmetmektedir. Bu afiş, hem Nekbe’nin yıldönümünü (15 Mayıs 1948) hem de İntifada’nın birinci yıldönümüne işaret etmektedir. 15 Mayıs Filistin’de Filistin’in gasp edilmesine atıfla, “Filistin Mücadele Günü” olarak anılmaktadır.

İntifada 89

Güney Afrika’daki ırk ayrımcılığı karşıtı hareketle birlikte İntifada’nın ana stratejisi, İsrail için işgal altındaki bölgeleri yönetilemez kılmak üzerine kurulur. Elinde sapan tutan genç ve arkada yanan tekerlek, bir yıllık İntifada’nın ardından Filistin halkının uzlaşmayacağının delili gibidir.

Yeni Gün [Salim Yakub]

İntifada, Filistin’i yeni bir güne açmıştır. Şiddet yoluyla bastırılan ve sansürlenen halk, kendi kaderini tayin hakkı için birleşmiş ve özgürlük için ayağa kalkmıştır. Amerikalı sanatçılar, Filistinlilerin eyleminden ilham alırlar ve dayanışma içine girerek bu afişi hazırlarlar. Bu afiş, 1989 tarihinde Berkeley Kaliforniya’da yapılan sergide Filistin Devleti’nin Kutlanması başlığı altında sergilenmiştir. Serginin teması, Arafat’ın 15 Kasım 1988’de Filistin Devleti’ni ilân etmesi olmasına rağmen, afiş, doğrudan İntifada’dan almıştır. Bu fark, kullanılan görsel unsurlardan bellidir: bir eylemci, bayrak ve kefiye.

Sergi katalogunda afişin hem İntifada hem de geniş manada Filistin direnişi için sahip olduğu önemi şu şekilde ifade edilmektedir: “Politikacıların ayak diredikleri bir dönemde biz, Filistin bayrağının özgürce dalgalandığı bir yer yaratmak adına, bu kareyi düştük kâğıdın üzerine. İmgelem alanı dâhilinde bu anı, o kanlı yolculuğun sona ereceğini önceden tahayyül ettik. İmgelem ile gerçeklik arasındaki mesafenin kapanması için çekilen çileler, zaruridir.”

Catherine Baker
4 Ocak 2013
Kaynak